| تاریخ ارسال: 1401/9/15 |
دکتر سید جواد حسینی، معاون دانشجویی و فرهنگی و عضو هیئت علمی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، در گفت‌و‌گو با روابط عمومی دانشگاه به‌مناسبت روز دانشجو، به گسترش سکولاریسم در دانشگاه‌ها پرداخت و راهکارهایی را برای مواجهه با این جریان انحرافی پیش نهاد.
روز دانشجوی استکبارستیز
واقعه تاریخی مربوط به روز دانشجو باید مورد نظر قرار گیرد و آن این است که روز دانشجو مربوط به دانشجویان ضدِ استکبار است. این روز برای دانشجویانی است که در مقابل آمریکا و مسئولِ آمریکایی ایستادند و شعار استقلال‌طلبی را سر دادند. بنابراین، باید پیوستِ تاریخی این واقعه را مدِّ نظر قرار داد تا در تحلیل وقایع دچار اشتباه نشویم.
سکولاریسم در دانشگاه‌ها
در پاسخ به اینکه آیا جریان سکولار در میان دانشجویان [دانشگاه امام صادق علیه‌السلام] طرفدار پیدا کرده است [یا خیر]، و [اگر چنین بوده]، به چه میزان این جریان در دانشگاه‌ها نفوذ پیدا کرده است، باید گفت که اول می‌باید جریان سکولار را تعریف کرد. اگر منظور از جریان سکولار، جریان بی‌دینی باشد، به این معنا که دانشجویان [دانشگاه‌های کشور] بی‌دین شده باشند یا [اینکه] دین از منابع نظام هنجاری و ارزشی آن‌ها کنار رفته باشد، این معنا با این تحلیل و اراده از این عبارت مخالف است. اما اگر به معنای این باشد که نشانه‌هایی از عرفی‌گرایی یا آثاری از جداسازی و تفکیک‌سازی‌هایی به صورت کاذب در بین دین با برخی از ساحت‌های زندگی اجتماعی انسان و فعالیت‌های سیاسی یا اقتصادی انسان قابل ادراک باشد، باید گفت: بله، این نشانه‌ها قابل بازبینی است.
به عبارت دیگر، اگر مقصود از سکولاریسم، ضدیت با دین باشد، این را قبول نداریم؛ زیرا جریان دانشجویی بعد از انقلاب در حوزه‌های دینی و کنش‌های مبتنی بر نظام ارزشی منبعث از دین، فراگیرتر شده است. اما اگر منظور این است که در بخشی از بدنه دانشجویی کشور یک فاصله‌گذاری و واگرایی با برخی از مقولات فهمی و با برخی از روایت‌های دینی اتفاق افتاده است، این درست است و چنین چیزی قابلیت پیگیری و پی‌جویی دارد. تا چه میزان این جریان در دانشگاه نفوذ دارد؟ باید در نظر داشت که محتوای تحصیلی و درسی در فضای دانشگاهی باید مدنظر قرار گیرد. نهادهایی در فضای وزارت علوم در دانشگاه‌ها مستقر بودند که دغدغه آن‌ها این بود که این اتفاق رخ ندهد؛ ماند سازمان سمت، نشر دانشگاهی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها یا گروه‌های معارف در دانشگاه‌ها که -به نظر من- موفق نبوده‌اند و نتوانسته‌اند ارتباط با فضای دانشجویی بگیرند تا مأموریت خودشان [را به انجام برسانند] و نهاد دین را در روابط اجتماعی فعال سازند.
به عبارت دیگر، اگر مقصود از سکولاریسم، ضدیت با دین باشد، این را قبول نداریم؛ زیرا جریان دانشجویی بعد از انقلاب در حوزه‌های دینی و کنش‌های مبتنی بر نظام ارزشی منبعث از دین، فراگیرتر شده است. اما اگر منظور این است که در بخشی از بدنه دانشجویی کشور یک فاصله‌گذاری و واگرایی با برخی از مقولات فهمی و با برخی از روایت‌های دینی اتفاق افتاده است، این درست است و چنین چیزی قابلیت پیگیری و پی‌جویی دارد. تا چه میزان این جریان در دانشگاه نفوذ دارد؟ باید در نظر داشت که محتوای تحصیلی و درسی در فضای دانشگاهی باید مدنظر قرار گیرد. نهادهایی در فضای وزارت علوم در دانشگاه‌ها مستقر بودند که دغدغه آن‌ها این بود که این اتفاق رخ ندهد؛ ماند سازمان سمت، نشر دانشگاهی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها یا گروه‌های معارف در دانشگاه‌ها که -به نظر من- موفق نبوده‌اند و نتوانسته‌اند ارتباط با فضای دانشجویی بگیرند تا مأموریت خودشان [را به انجام برسانند] و نهاد دین را در روابط اجتماعی فعال سازند.
علل شکست نهاد‌های دانشگاهی در مقابله با سکولاریسم
این عدم موفقیت به این بر می‌گردد که این نهادها در درجه اول، ادراک درستی از مقوله دین در ساحت اجتماع و سیاست نداشتند. ثانیاً ما نیازمند روحیه مربی‌گری در بین افراد بودیم که این امر نیز اتفاق نیفتاده است. علاوه بر این، مجموعه کارها و ارتباطات با دانشجویان در فضای دین‌داری، ناشی از یک کار اداری یا ساعتی نیست؛ بلکه مبتنی بر جهاد بوده و می‌طلبد که کار شبانه‌روزی و تمام وقت انجام بشود که خود می‌باید مبتنی بر [روش] عالمانه باشد تا [به درستی] اتفاق بیافتد. اگر به دروس معارف و نهاد نمایندگی‌ها نگاه کنید، می‌بینید که این‌ها در دانشگاه‌ها مرجعیت و امکان اثرگذاری ندارند. اگر آن نهادها متولی کم کردن این فاصله بودند، به نظر می‌رسد که موفق نبوده‌اند. به همین دلیل، متناسب با عدم موفقیت‌های این مجموعه‌ها، میزانی از موفقیت برای جریان رقیب آن‌ها -یعنی جریان سکولار- اتفاق افتاده است.
راهکار مقابله با جریان سکولاریسم در میان دانشجویان
مهم‌ترین راهکارهای مقابله با این جریان چیست؟ بخشی مربوط به بسترسازی است؛ ما باید زیست دانشجویی را در فضای مبتنی بر ارزش‌های دینی بازتعریف کنیم. بخشی نیز موانعی است که باید تغییر کند. بخش دیگری هم -که بسیار اهمیت دارد- تغییر محتوای درسی است که متکی به دین باشد. من معتقدم که دروس معارفی در دانشگاه‌ها باید تغییر کنند؛ اساتید دروس معارفی باید باز‌طراحی شوند و باید مقوله‌ای در نظر گرفته شود تا محتواهای دینی، به‌خصوص در رشته‌های علوم اجتماعی، با زبان عالمانه آموزش داده شود و به دانشجویان منتقل گردد. مسئله آخر نیز مربوط به مقوله گفت‌و‌گو می‌باشد. ما باید با دانشجویان گفت و گو کنیم. تنها راهی که در فضای ایجاد شده می‌تواند ما را به پاسخ برساند، مسئله گفت‌و‌گو است.
مطالب مشابه
دفعات مشاهده: 187 بار |
دفعات چاپ: 21 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 0 بار |
0 نظر