| تاریخ ارسال: 1400/3/19 |
دوره آموزشی «آشنایی با بایسته‌های تبلیغ برون‌مرزی اسلام» به همت انجمن علمی-دانشجویی الهیات دانشگاه امام صادق (ص) و با همکاری معاونت پژوهشی دانشکده الهیات، و با اشراف و نظارت دکتر محمود کریمی با حضور مبلغینی از کشورهای مختلف دنیا، و با مشارکت جمع قابل توجهی از علاقه‌مندان به موضوع، در بستر اسکای‌روم، در اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۰ هجری خورشیدی برگزار گردید. این دوره آموزشی در ی هفت نشست مجازی اجراء گشت که شش مورد آن در ماه مبارک رمضان و یک نشست پس از آن، در پایان اردیبهشت‌ماه بود. جدول زمان‌بندی نشست‌های این دوره، به‌همراه نام اساتید سخنران و منطقه تبلیغی ایشان به شرح ذیل می‌باشد.
| نام مبلّغ مدعوّ | منطقه تبلیغی | تاریخ جلسه | ساعت جلسه |
| دکتر محمود کریمی | آفریقا | ۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ساعت ۲۱:۳۰ |
| حجت الاسلام زهیر اسلامی | اروپا | ۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ساعت ۲۱:۳۰ |
| حجت الاسلام ابوالفضل صبوری | اقیانوسیه | ۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ساعت ۲۲:۰۰ |
| حجت الاسلام عسگر آقایی | شرق آسیا | ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ساعت ۲۱:۳۰ |
| دکتر سهیل اسعد | آمریکای جنوبی | ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ساعت ۲۱:۳۰ |
| حجت الاسلام ظهیر الحسن نقوی | آمریکای شمالی | ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ساعت ۲۱:۳۰ |
| حجت الاسلام عباس صالحی | فضای مجازی | ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ساعت ۲۱:۰۰ |
در ادامه به مختصری از مطالب مطروحه در هر یک از نشست‌ها مطابق جدول فوق اشاره می‌شود:
نشست اول
دکتر محمود کریمی عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام و مدیر گروه علوم قرآن و حدیث، در سال‌های ۸۲ تا ۸۴ به فعالیت آموزشی و تبلیغی در کشور غنا، در غرب آفریقا مشغول بوده است. ایشان در آغاز جلسه به ضرورت تبلیغ اسلام پرداخته و اظهار داشت: مسیر اهل بیت (ع) تبلیغ اسلام بوده‌است. انذار و تبشیر در قرآن کریم نیز بر اهمیت این موضوع اشاره دارد که هرکس باید بر اساس وسع خود، به آن بپردازد. در روایات نیز بر اهمیت تعلیم معارف دینی اهل بیت (ع) به مردم تأکید شده که انجام این وظیفه، نیازمند سفر به مناطق گوناگون است. در روایتی آمده‌است که پیامبر اکرم (ص) امیرالمؤمنین (ع) را به یمن فرستاده و هدایت یک نفر به دست ایشان را با ارزش‌تر از همه آنچه خورشید بر آن بتابد، توصیف نموده‌است. سیره علمای اسلام نیز چنین بوده‌است.
ایشان سپس به ویژگی‌های جغرافیایی کشور غنا پرداخته و اشاره کرد: کشور غنا در قرن ۱۵ تحت استعمار پرتغال بوده و در قرن ۱۹ تحت استعمار بریتانیا رفته‌است و امروزه مستقل به شمار می‌رود. جمعیت آن حدود ۳۰ ملیون نفر است. کشورهای ترکیه، عربستان و لیبی نیز به تبلیغ در کشور غنا می‌پردازند و به ترویج فرهنگ و زبان خود نیز اهتمام دارند. دکتر کریمی در مدت حضور در کشور غنا، به تدریس علوم اسلامی در دانشگاه و حوزه علمیه‌ای که توسط جامعه المصطفی در آنجا تأسیس شده ، مشغول بوده‌است.
سپس دکتر کریمی به مبحث بایسته‌های تبلیغی در آفریقا و به ویژه کشور غنا توجه داشته و اظهار داشت: پیش از تبلیغ در یک کشور، بایستی با ویژگی‌های آن آشنایی داشت. در کشور غنا، حدود ۷۰ درصد مسیحی و حدود ۲۷ درصد مسلمان عمدتا مالکی حضور دارد و شیعه در اقلیت است. جمعیت کمی هم بت‌پرست هستند. مردم غنا از حیث تعصب دینی، چندان شدید نیستند. در واقع، غالب مسلمانان غرب آفریقا، مردم خشن و متعصبی نیستند. بسیاری از مردم غنا به فرقه‌های صوفیه چون تیجانیه گرایش دارند. وهابیت نیز در آن کشور نفوذ کرده و دلیل آن، بورسیه‌های تحصیلی عربستان سعودی برای جوانان این کشور است. این افراد البته در اقلیت قرار دارند. همچنین، مردم متدین این کشور معمولا زبان عربی می دانند و قادر به قرائت قرآن و حفظ آن هستند؛ ولی اطلاعات دینی و تاریخی آنان بسیار اندک است. اما فرهنگ و اخلاق این مردم متأسفانه چندان مناسب نیست و مشکلاتی چون فقر، کم‌کاری و جمعیت زیاد خانواده‌ها، از علل اصلی آن می‌باشد. زبان رسمی مردم غنا، به دلیل استعمار بریطانیا، انگلیسی است که کودکان از آغاز آن را می‌آموزند، ولی عربی نیز در جامعه تحصیل‌کرده مسلمانان رایج است. بنابراین، جامعه علمی آن کشور، به زبان انگلیسی سخن می‌گوید و امکان ارتباط از طریق زبان عربی با مردم این کشور، محدود است. در این کشور زبان‌های بومی نیز بسیار گسترده است.
اما درباه محتوا و مواد تبلیغ، گفتنی است که تبلیغ در جامعه غنا بایستی از قرآن آغاز شود و با فقه مقارن (خصوصا مالکی) همراه باشد تا به زبان مشترکی میان جامعه مخاطب و مبلّغ منجر گردد. بر احادیث نیز تأکید خاصی باید داشت؛ چرا که تمرکز اصلی اهل سنت اشعری بر روایات است. همچنین، تاریخ اسلام که در این کشور مغفول مانده، باید مورد تدریس واقع شود تا بسیاری از گره‌های مذهبی حل گردد.
دانشگاهی که دکتر کریمی در آن مشغول به تدریس تمام وقت بوده، رویکرد تلفیقی به دروس داشته‌است؛ یعنی حتی کسانی که در رشته‌های دینی تحصیل نمی‌کردند، دروس معارف اسلامی را می آموخته اند. غالب جمعیت آنان، مسلمانان اهل سنت و گاهی شیعی و احیانا مسیحی بوده‌اند. دکتر کریمی در آن دانشگاه به تدریس کتبی که فقه مقارن و شیعه‌شناسی را در بر داشته، مشغول بوده‌است. کتبی چون تفسیر البیان آیه اللله خویی، المیزان، الکافی و شیعه در اسلام که به انگلیسی ترجمه شده، منابع مناسبی برای تبلیغ و تدریس در کشورهای آفریقایی می‌باشد. کتب پاسخ به شبهات در مورد شیعه که به زبان انگلیسی ترجمه شده نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است.
به گفته دکتر کریمی، تدریس در حوزه‌های علمیه کشور غنا به زبان عربی ممکن است و کتبی نیز برای این موضوع تألیف شده‌است. ایشان علاوه بر تدریس در دانشگاه و حوزه، در مراسم مذهبی مانند نماز جمعه نیز مشارکت داشته و به سخنرانی‌های دینی به عربی یا انگلیسی می‌پرداخته‌است. نیز، رادیو و تلویزیون غنا که اختصاص به مسیحیان دارد، بخش کمی از ساعات هفته را به مسلمانان بخشیده می‌شده و دکتر کریمی برای تبلیغ اسلام از آن بهره می‌برده‌است.
استاد مذکور سپس به روش‌شناسی تبلیغ اسلام در غرب آفریقا پرداخته و اشاره کرد: تبلیغ معارف شیعی بایستی با آیات قرآن کریم آغاز گردد. سپس با روایاتی از اهل سنت که مؤید باورهای شیعه باشد، تکمیل گردد تا سبب متقاعد شدن مخاطبان باشد. اگر اختلافی در میان روایات پیش آمد، روایات اهل سنت توسط منابع رجالی ایشان، بررسی گردد. اعتبارسنجی متنی روایات در گام بعدی اهمیت می‌یابد. آنگاه، روش‌های تاریخی، تطبیقی، عقلی و غیره می‌تواند در پاسخ به پرسش‌ها و شبهات مخاطبان مورد استفاده واقع شود.
دکتر کریمی در نهایت به مسأله مهم دستاوردهای تبلیغ در غرب آفریقا پرداخته و آنها را چنین برشمرد: یکی از این دستاوردها، گسترش شیعه در این کشور می‌باشد. اما مهم‌تر از آن، اعتدال و همدلی میان مسلمانان سنی‌مذهب غنا با مسلمانان شیعی ایران و نطام جمهوری اسلامی است؛ چرا که حقیقت شیعه برای ایشان آشکار می‌شود و شدت تعصب ایشان کاسته می‌شود. همدردی با انقلاب ایران و آرمان‌های آن، از آثار مهم تبلیغ اسلام در کشورهای آفریقایی است. نهایتا، تربیت انسان‌های صالح و بلکه مصلح نیز از نتایج مهم و بسیار نیکوی تبلیغ در غنا می‌باشد.
نشست دوم
.jpeg)
حجت الاسلام و المسلمین زهیر اسلامی عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام به کشورهایی چون آمریکا، سوئد و نروژ سفرهای تبلیغی داشته‌است. ایشان به مسأله لباس مبلّغ اشاره کرده و می‌گوید: مبلّغی که روحانی باشد از احترام بیشتری در کشور مقصد برخوردار خواهد بود. ایشان سپس درباره نحوه اعزام به کشور مقصد اشاره می‌کند و آن را به سه گونه: از سوی سازمان‌های جمهوری اسلامی، از سوی دفتر مراجع عظام و با هزینه شخصی یا خیرین، تقسیم می‌نماید. مدت زمان تبلیغ نیز مسأله مورد اهمیتی دیگر است که هر یک اقتضائات خاص خود را دارد. مبلّغی که برای مدتی کوتاه به کشوری می‌رود، بایستی با اخلاق خود، دل‌ها را به دین اسلام متمایل سازد تا زمینه‌ای برای حضور مبلّغان دیگر باشد.
علاوه بر این‌ها، مخاطبان تبلیغ نیز اهمیت دارد که ممکن است ایرانی یا غیر ایرانی باشند. غالب ایرانی‌های مقیم خارج کشور، غیر مذهبی هستند؛ خواه آنان که برای آسودگی دینی به خارج ایران رفته اند و خواه آنان که در گذر زمان، باورهای سستی پیدا کرده‌اند. برخی از این غیر متدینان، هیچ باوری به اسلام یا دیگر ادیان ندارند؛ اما برای تفریح به مراکز مذهبی ایرانی در خارج کشور می‌روند تا دوستان هم‌وطن خود را ملاقات کنند. شماری از این افراد، برای کسب شهروندی کشورهای اروپایی، در کلیسا به دین مسیحیت اعتراف می‌کنند و از اظهار اسلام می‌پرهیزند.
دکتر اسلامی سپس درباره گروه دیگری از ایرانی‌های مقیم خارج کشور که مذهبی هستند، فرمود: گاهی این افراد، غیر موافق با نظام جمهوری اسلامی و حتی کاملا معارض و فعال ضد نظام اسلامی ایران هستند. بنابراین، مبلغین باید در نظر داشته‌باشند وارد مسائل سیاسی نشوند تا سبب مشاجره در مراکز تبلیغی نگردند. همچنین، تبلیغ اسلام به برخی از این ایرانیان که دنباله رو جریاناتی چون آیت الله شیرازی یا دکتر سروش و دیگر روشن‌فکران هستند، اقتضائات خاصی دارد. البته تعامل با این افراد باید محفوظ بمانَد تا زمینه‌های جذب به اسلام ناب، فراهم گردد. به عبارت دیگر، رفتار مبلّغ نباید به شکلی باشد تا دایره مسلمانان تنگ و گستره مذهبی‌ها تنگ شود.
استاد محترم سپس درباه جمعیت‌های غیر ایرانی مقیم کشورهای اروپایی توضیح داد و فرمود: برخی از ایشان، مانند افغانی‌های مهاجر در اروپا، گاهی شرایط بسیار سختی را در کشور خود یا حتی ایران تجربه کرده‌اند که زندگی سختشان، سبب رفتارهای خشنی از سوی آنان می‌گردد و نیاز است مبلّغ دارای سعه صدر بسیار زیادی باشد تا امکان تعامل با آن اشخاص را داشته‌باشد. بدین منظور، دکتر اسلامی به همین جهت، مطالعه کتب اخلاقی را توصیه نمود.
حجت الاسلام و المسلمین زهیر اسلامی عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام به کشورهایی چون آمریکا، سوئد و نروژ سفرهای تبلیغی داشته‌است. ایشان به مسأله لباس مبلّغ اشاره کرده و می‌گوید: مبلّغی که روحانی باشد از احترام بیشتری در کشور مقصد برخوردار خواهد بود. ایشان سپس درباره نحوه اعزام به کشور مقصد اشاره می‌کند و آن را به سه گونه: از سوی سازمان‌های جمهوری اسلامی، از سوی دفتر مراجع عظام و با هزینه شخصی یا خیرین، تقسیم می‌نماید. مدت زمان تبلیغ نیز مسأله مورد اهمیتی دیگر است که هر یک اقتضائات خاص خود را دارد. مبلّغی که برای مدتی کوتاه به کشوری می‌رود، بایستی با اخلاق خود، دل‌ها را به دین اسلام متمایل سازد تا زمینه‌ای برای حضور مبلّغان دیگر باشد.
علاوه بر این‌ها، مخاطبان تبلیغ نیز اهمیت دارد که ممکن است ایرانی یا غیر ایرانی باشند. غالب ایرانی‌های مقیم خارج کشور، غیر مذهبی هستند؛ خواه آنان که برای آسودگی دینی به خارج ایران رفته اند و خواه آنان که در گذر زمان، باورهای سستی پیدا کرده‌اند. برخی از این غیر متدینان، هیچ باوری به اسلام یا دیگر ادیان ندارند؛ اما برای تفریح به مراکز مذهبی ایرانی در خارج کشور می‌روند تا دوستان هم‌وطن خود را ملاقات کنند. شماری از این افراد، برای کسب شهروندی کشورهای اروپایی، در کلیسا به دین مسیحیت اعتراف می‌کنند و از اظهار اسلام می‌پرهیزند.
دکتر اسلامی سپس درباره گروه دیگری از ایرانی‌های مقیم خارج کشور که مذهبی هستند، فرمود: گاهی این افراد، غیر موافق با نظام جمهوری اسلامی و حتی کاملا معارض و فعال ضد نظام اسلامی ایران هستند. بنابراین، مبلغین باید در نظر داشته‌باشند وارد مسائل سیاسی نشوند تا سبب مشاجره در مراکز تبلیغی نگردند. همچنین، تبلیغ اسلام به برخی از این ایرانیان که دنباله رو جریاناتی چون آیت الله شیرازی یا دکتر سروش و دیگر روشن‌فکران هستند، اقتضائات خاصی دارد. البته تعامل با این افراد باید محفوظ بمانَد تا زمینه‌های جذب به اسلام ناب، فراهم گردد. به عبارت دیگر، رفتار مبلّغ نباید به شکلی باشد تا دایره مسلمانان تنگ و گستره مذهبی‌ها تنگ شود.
استاد محترم سپس درباه جمعیت‌های غیر ایرانی مقیم کشورهای اروپایی توضیح داد و فرمود: برخی از ایشان، مانند افغانی‌های مهاجر در اروپا، گاهی شرایط بسیار سختی را در کشور خود یا حتی ایران تجربه کرده‌اند که زندگی سختشان، سبب رفتارهای خشنی از سوی آنان می‌گردد و نیاز است مبلّغ دارای سعه صدر بسیار زیادی باشد تا امکان تعامل با آن اشخاص را داشته‌باشد. بدین منظور، دکتر اسلامی به همین جهت، مطالعه کتب اخلاقی را توصیه نمود.
نشست سوم
.jpeg)
حجت الاسلام و المسلمین ابوالفضل صبوری در سال ۱۳۷۷ ه.ش. به دانشگاه امام صادق (ع) وارد شده و سپس در حوزه علمیه به ادامه تحصیل پرداخته و از سال ۱۳۹۰ ه.ش. فعالیت در فضای بین‌المللی را آغاز کرده‌است. ایشان در ابتدای جلسه به مفهوم تبلیغ برون‌مرزی اسلام می‌پردازد و می‌گوید: تبلیغ برون‌مرزی اسلام، به‌معنی ارائه اسلام در قالبی برون‌مرزی است. تبلیغ جهانی اسلام در نگاه مسلمانان، یک رسالت نسبت به جهان است که بایستی به درستی انجام شود. از آنجا که هر کشوری دارای خصوصیات مختص به خود است، پیش از اعزام به آن کشور سبایستی آگاهی کاملی از آن داشت.
ایشان در آغاز جلسه به سه محور محتوا، مخاطب و روش جهانی اشاره نمود. به گفته استاد، اگر محتوا جهانی نباشد، امکان تبلیغ آن در خارج کشور فراهم نخواهد بود. از لحاظ مخاطب می‌توان کشورها را به سه دسته تقسیم کرد؛ کشورهایی که دارای اکثریت دینی هستند و مخالف تبلیغ دینی می‌باشند. دسته دیگر کشورهایی است که اکثریت مطلق ندارد و در این کشورها، آزادی دینی بیشتر است. ولی در کشورهایی که اکثریت مطلق دارند، حساسیت بر آن دین خاص بیشتر است و مبلّغ باید به این نکته دقت داشته باشد. در کشور نیوزیلند که حجت الاسلام و المسلمین صبوری به فعالیت تبلیغی پرداخته، آزادی مذهبی و تعدد ادیان بسیار زیاد بوده‌است. یک تقسیم‌بندی دیگر، ویژگی‌های مخاطب از حیث مذهبی است. برای مثال، قرائت ترجمه آیه‌ای که بدکاران را در روز قیامت سیاه‌روی معرفی می‌کند، ممکن است برای مردم آفریقا حساسیت‌زا باشد.
استاد در ادامه به یکی از شبهات رایج پرداخت که با وجود ضرورت تبلیغ در داخل کشور، تبلیغ در فضای خارج کشور چه اهمیتی دارد؟ ایشان در پاسخ می‌فرماید: قرآن به‌عنوان معجزه اسلام، خود را برای همه جهانیان اعلام می‌نماید. برای همین، دین اسلام محتوایی جهانی دارد که به مدد مبلّغان بایستی به جهانیان عرضه گردد. همچنین، در سوره مبارکه توبه به اهمیت جهاد در راه خدا -که تبلیغ دین یکی از مصادیق آن است- اشاره می‌رود و این دلیلی دیگر بر اهمیت تبلیغ اسلام در کشورهای غیر اسلامی می‌باشد. علاوه بر این، ایشان به فهم دین اشاره کردند و بر این نکته تأکید داشتند که باید این فهم قابلیت عرضه در جهان را داشته باشد.
استاد صبوری سپس به ضرورت تسلط کافی بر قرآن کریم و تفسیر آن تأکید داشت و آن را مهمترین بایسته تبلیغ اسلام دانست؛ چه بسیار پیش می‌آید که شبهات فراوانی از مضامین قرآن مطرح می‌گردد و مبلّغ باید بتواند بالبداهه پاسخ گوید. بایسته دوم، آشنایی مطلوب با ادیان و فرَق است. مبلّغ باید بر شرایط جامعه مخاطب خود تسلط داشته‌باشد. سومین بایسته، توانایی پاسخ به شبهات -خصوصا مسائل مربوط به فلسفه غرب و زنان- و دانستن احکام فقهی گوناگون است. برای همین، جهانی درس خواندن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
حجت الاسلام و المسلمین به امکان ناچیز اعزام مبلّغ به کشورهای جهان اشاره کرده و برخی از مشکلات حضور در کشورهای دنیا را مطرح نمودند؛ مانند مواجهه با متعصبان سلفی یا مسیحی، ضربه روحی به خانواده و فرزندان مبلّغ، و اذیت و آزار مبلغ از سوی ایرانیان غیر متدین. با این وجود، تبلیغ اسلام در فضای مجازی با چنین چالش‌هایی درگیر نیست و مشکلات مذکور را ندارد. در تبلیغ حضوری، اولویت با تربیت جوانانی بومی است که ادامه‌دهنده راه مبلّغ اعزامی باشد. اولویت دیگر، کسب جایگاه در میان مردم بومی است تا بتواند مردم آن کشور را به اسلام دعوت نماید.
حجت الاسلام و المسلمین ابوالفضل صبوری در سال ۱۳۷۷ ه.ش. به دانشگاه امام صادق (ع) وارد شده و سپس در حوزه علمیه به ادامه تحصیل پرداخته و از سال ۱۳۹۰ ه.ش. فعالیت در فضای بین‌المللی را آغاز کرده‌است. ایشان در ابتدای جلسه به مفهوم تبلیغ برون‌مرزی اسلام می‌پردازد و می‌گوید: تبلیغ برون‌مرزی اسلام، به‌معنی ارائه اسلام در قالبی برون‌مرزی است. تبلیغ جهانی اسلام در نگاه مسلمانان، یک رسالت نسبت به جهان است که بایستی به درستی انجام شود. از آنجا که هر کشوری دارای خصوصیات مختص به خود است، پیش از اعزام به آن کشور سبایستی آگاهی کاملی از آن داشت.
ایشان در آغاز جلسه به سه محور محتوا، مخاطب و روش جهانی اشاره نمود. به گفته استاد، اگر محتوا جهانی نباشد، امکان تبلیغ آن در خارج کشور فراهم نخواهد بود. از لحاظ مخاطب می‌توان کشورها را به سه دسته تقسیم کرد؛ کشورهایی که دارای اکثریت دینی هستند و مخالف تبلیغ دینی می‌باشند. دسته دیگر کشورهایی است که اکثریت مطلق ندارد و در این کشورها، آزادی دینی بیشتر است. ولی در کشورهایی که اکثریت مطلق دارند، حساسیت بر آن دین خاص بیشتر است و مبلّغ باید به این نکته دقت داشته باشد. در کشور نیوزیلند که حجت الاسلام و المسلمین صبوری به فعالیت تبلیغی پرداخته، آزادی مذهبی و تعدد ادیان بسیار زیاد بوده‌است. یک تقسیم‌بندی دیگر، ویژگی‌های مخاطب از حیث مذهبی است. برای مثال، قرائت ترجمه آیه‌ای که بدکاران را در روز قیامت سیاه‌روی معرفی می‌کند، ممکن است برای مردم آفریقا حساسیت‌زا باشد.
استاد در ادامه به یکی از شبهات رایج پرداخت که با وجود ضرورت تبلیغ در داخل کشور، تبلیغ در فضای خارج کشور چه اهمیتی دارد؟ ایشان در پاسخ می‌فرماید: قرآن به‌عنوان معجزه اسلام، خود را برای همه جهانیان اعلام می‌نماید. برای همین، دین اسلام محتوایی جهانی دارد که به مدد مبلّغان بایستی به جهانیان عرضه گردد. همچنین، در سوره مبارکه توبه به اهمیت جهاد در راه خدا -که تبلیغ دین یکی از مصادیق آن است- اشاره می‌رود و این دلیلی دیگر بر اهمیت تبلیغ اسلام در کشورهای غیر اسلامی می‌باشد. علاوه بر این، ایشان به فهم دین اشاره کردند و بر این نکته تأکید داشتند که باید این فهم قابلیت عرضه در جهان را داشته باشد.
استاد صبوری سپس به ضرورت تسلط کافی بر قرآن کریم و تفسیر آن تأکید داشت و آن را مهمترین بایسته تبلیغ اسلام دانست؛ چه بسیار پیش می‌آید که شبهات فراوانی از مضامین قرآن مطرح می‌گردد و مبلّغ باید بتواند بالبداهه پاسخ گوید. بایسته دوم، آشنایی مطلوب با ادیان و فرَق است. مبلّغ باید بر شرایط جامعه مخاطب خود تسلط داشته‌باشد. سومین بایسته، توانایی پاسخ به شبهات -خصوصا مسائل مربوط به فلسفه غرب و زنان- و دانستن احکام فقهی گوناگون است. برای همین، جهانی درس خواندن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
حجت الاسلام و المسلمین به امکان ناچیز اعزام مبلّغ به کشورهای جهان اشاره کرده و برخی از مشکلات حضور در کشورهای دنیا را مطرح نمودند؛ مانند مواجهه با متعصبان سلفی یا مسیحی، ضربه روحی به خانواده و فرزندان مبلّغ، و اذیت و آزار مبلغ از سوی ایرانیان غیر متدین. با این وجود، تبلیغ اسلام در فضای مجازی با چنین چالش‌هایی درگیر نیست و مشکلات مذکور را ندارد. در تبلیغ حضوری، اولویت با تربیت جوانانی بومی است که ادامه‌دهنده راه مبلّغ اعزامی باشد. اولویت دیگر، کسب جایگاه در میان مردم بومی است تا بتواند مردم آن کشور را به اسلام دعوت نماید.
نشست چهارم
.jpeg)
حجت الاسلام و المسلمین عسگر (مصطفی) آقایی یکی از مبلغان اسلام و تشیع به زبان چینی است. ایشان در آغاز این جلسه به مقدمات تبلیغ در عرصه بین الملل پرداخت. وی اظهار داشت: یکی از زیرساخت‌های مورد نیاز برای تبلیغ، ایجاد مجمعی برای تربیت مبلغان است. البته در حال حاضر نیز برخی دانشگاه‌ها و حوزه‌ها به این موضوع اهتمام دارند. یکی از ظرفیت‌های مهم در تربیت مبلغان، دانشجویان و طلابی است که زبان کشور مقصد را می‌دانند. بدین منظور، برقراری ارتباط با طلاب جامعه المصطفی از سوی یک نهاد رسمی همچون حوزه یا دانشگاه، بسیار کارآمد خواهد بود. اما مهمترین زیرساخت در تبلیغ اسلام، تهیه محتوای تبلیغی است. برای همین، ترجمه از زبان فارسی به زبان مقصد از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. البته بهتر آن است که یک فرد بومی، ترجمه را بررسی و ویرایش نماید تا متن ترجمه‌شده برای خواننده نامفهوم و پرخطا نباشد. در ضمن، هدف مبلغ در مسیر زبان‌آموزی، خدمت در راه خدا باشد. در غیر این صورت، چه بسا آنچه فرد آموخته‌است، را از دست بدهد.
استاد آقایی سپس به ضرورت کسب توانایی‌های پیش‌نیاز تبلیغ و شناخت مقصد آن، اشاره داشت و فرمود: یک مبلغ که قصد سفر به مکانی را دارد، باید بداند چه مباحثی پیش از حضور او، به مخاطبین ارائه شده، چه مباحثی نیاز به ارائه دارد و چه مباحثی اصلا نباید ارائه گردد. ایشان سپس پیشنهاد تشکیل انجمنی برای مبلّغان زبان‌دان را از سوی دانشگاه امام صادق (ع) داد که زیر نظر امور بین‌الملل فعالیت کند و اعضای آن بتوانند با یکدیگر آشنا شوند و از بحث‌های آموزشی مرتبط با تبلیغ برون‌مرزی اسلام بهره مند گردند.
حجت الاسلام و المسلمین آقایی در ادامه با اشاره به اهمیت ویژه کار تبلیغی در فضای مجازی، به معرفی نرم افزاری که خود ایشان برای سیستم عامل ویندوز ساخته‌است، پرداخت. در این نرم افزار، کتاب‌های بسیاری از جمله عقاید و احادیث به زبان چینی پیدا می‌شود. همچنین، قرآن کریم با ترجمه چینی آن در این نرم افزار قابل دسترسی می‌باشد. علاوه بر این، در این نرم افزار به معرفی ایران به زبان چینی و نیز اماکن مذهبی اسلامی (مانند مساجد) در کشور چین به چشم می‌خورَد.
استاد آقایی به این موضوع اشاره داشتند که آموختن زبان برای تبلیغ به مردم اهل آن زبان، لزوما نباید فرد را منتظر اعزام به کشور مقصد بگذارد؛ بلکه بهتر است به کارهای خداپسندانه دیگری چون تبلیغ در فضای مجازی، ترجمه کتب دینی به زبان مقصد، و ارتباط مجازی با مردم آن کشور بپردازد. استاد سپس به نمونه وبلاگی مذهبی که خود سال‌ها پیش به زبان چینی ایجاد کرده اشاره داشت و تلاش‌هایی مشابه را در درجه اولویت بالا برای تبلیغ اسلام به مردم دیگر کشورها دانست.
ایشان در ادامه به برقراری ارتباط با گردشگران خارجی اشاره داشته و بر اهمیت آن در جهت تبلیغ اسلام تأکید کرد. راهنمایی که برای این گردشگران انتخاب می‌شود، از اهمیت زیادی برخوردار است و این شخص نباید فردی باشد که نگاهی منفی به داخل داشته و دافعه را در مخاطب خارجی ایجاد نماید. استاد آقایی خود بارها به عنوان راهنمای گردشگری دینی به همراه توریست‌های چینی بوده‌است تا اسلام را به ایشان معرفی نماید.
در ادامه حجت الاسلام و المسلمین آقایی به این مسأله تأکید داشت که افراد علاقه‌مند به تبلیغ، خود باید به سوی برقراری ارتباط با مردم کشور مخاطب بروند و بکوشند تصویر ناپسندی را که رسانه‌های معاند از اسلام ساخته‌اند، اصلاح نمایند. مبلغان همچنین باید بتوانند شبهات رایج درباره اسلام و حتی ایران را بشناسند و بتوانند به آنها پاسخی درخور دهند. ایشان همچنین از افرادی یاد کردند که زبان کشوری را آموختند تا به تبلیغ اسلام بپردازند، ولی به وادی ترجمه وارد شدند و متاسفانه به دنبال کسب مال از این طریق افتادند.
حجت الاسلام و المسلمین عسگر (مصطفی) آقایی یکی از مبلغان اسلام و تشیع به زبان چینی است. ایشان در آغاز این جلسه به مقدمات تبلیغ در عرصه بین الملل پرداخت. وی اظهار داشت: یکی از زیرساخت‌های مورد نیاز برای تبلیغ، ایجاد مجمعی برای تربیت مبلغان است. البته در حال حاضر نیز برخی دانشگاه‌ها و حوزه‌ها به این موضوع اهتمام دارند. یکی از ظرفیت‌های مهم در تربیت مبلغان، دانشجویان و طلابی است که زبان کشور مقصد را می‌دانند. بدین منظور، برقراری ارتباط با طلاب جامعه المصطفی از سوی یک نهاد رسمی همچون حوزه یا دانشگاه، بسیار کارآمد خواهد بود. اما مهمترین زیرساخت در تبلیغ اسلام، تهیه محتوای تبلیغی است. برای همین، ترجمه از زبان فارسی به زبان مقصد از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. البته بهتر آن است که یک فرد بومی، ترجمه را بررسی و ویرایش نماید تا متن ترجمه‌شده برای خواننده نامفهوم و پرخطا نباشد. در ضمن، هدف مبلغ در مسیر زبان‌آموزی، خدمت در راه خدا باشد. در غیر این صورت، چه بسا آنچه فرد آموخته‌است، را از دست بدهد.
استاد آقایی سپس به ضرورت کسب توانایی‌های پیش‌نیاز تبلیغ و شناخت مقصد آن، اشاره داشت و فرمود: یک مبلغ که قصد سفر به مکانی را دارد، باید بداند چه مباحثی پیش از حضور او، به مخاطبین ارائه شده، چه مباحثی نیاز به ارائه دارد و چه مباحثی اصلا نباید ارائه گردد. ایشان سپس پیشنهاد تشکیل انجمنی برای مبلّغان زبان‌دان را از سوی دانشگاه امام صادق (ع) داد که زیر نظر امور بین‌الملل فعالیت کند و اعضای آن بتوانند با یکدیگر آشنا شوند و از بحث‌های آموزشی مرتبط با تبلیغ برون‌مرزی اسلام بهره مند گردند.
حجت الاسلام و المسلمین آقایی در ادامه با اشاره به اهمیت ویژه کار تبلیغی در فضای مجازی، به معرفی نرم افزاری که خود ایشان برای سیستم عامل ویندوز ساخته‌است، پرداخت. در این نرم افزار، کتاب‌های بسیاری از جمله عقاید و احادیث به زبان چینی پیدا می‌شود. همچنین، قرآن کریم با ترجمه چینی آن در این نرم افزار قابل دسترسی می‌باشد. علاوه بر این، در این نرم افزار به معرفی ایران به زبان چینی و نیز اماکن مذهبی اسلامی (مانند مساجد) در کشور چین به چشم می‌خورَد.
استاد آقایی به این موضوع اشاره داشتند که آموختن زبان برای تبلیغ به مردم اهل آن زبان، لزوما نباید فرد را منتظر اعزام به کشور مقصد بگذارد؛ بلکه بهتر است به کارهای خداپسندانه دیگری چون تبلیغ در فضای مجازی، ترجمه کتب دینی به زبان مقصد، و ارتباط مجازی با مردم آن کشور بپردازد. استاد سپس به نمونه وبلاگی مذهبی که خود سال‌ها پیش به زبان چینی ایجاد کرده اشاره داشت و تلاش‌هایی مشابه را در درجه اولویت بالا برای تبلیغ اسلام به مردم دیگر کشورها دانست.
ایشان در ادامه به برقراری ارتباط با گردشگران خارجی اشاره داشته و بر اهمیت آن در جهت تبلیغ اسلام تأکید کرد. راهنمایی که برای این گردشگران انتخاب می‌شود، از اهمیت زیادی برخوردار است و این شخص نباید فردی باشد که نگاهی منفی به داخل داشته و دافعه را در مخاطب خارجی ایجاد نماید. استاد آقایی خود بارها به عنوان راهنمای گردشگری دینی به همراه توریست‌های چینی بوده‌است تا اسلام را به ایشان معرفی نماید.
در ادامه حجت الاسلام و المسلمین آقایی به این مسأله تأکید داشت که افراد علاقه‌مند به تبلیغ، خود باید به سوی برقراری ارتباط با مردم کشور مخاطب بروند و بکوشند تصویر ناپسندی را که رسانه‌های معاند از اسلام ساخته‌اند، اصلاح نمایند. مبلغان همچنین باید بتوانند شبهات رایج درباره اسلام و حتی ایران را بشناسند و بتوانند به آنها پاسخی درخور دهند. ایشان همچنین از افرادی یاد کردند که زبان کشوری را آموختند تا به تبلیغ اسلام بپردازند، ولی به وادی ترجمه وارد شدند و متاسفانه به دنبال کسب مال از این طریق افتادند.
نشست پنجم
.jpeg)
دکتر سهیل اسعد در آغاز جلسه به ضرورت تبلیغ در آمریکای لاتین اشاره داشته و اولویت تبلیغ اسلام در آنجا را برای مسلمانانی دانست که هویت مذهبی خود را در گذر زمان از دست داده و تنها نام مسلمان بر خود دارند. این مسلمانان که از سال‌ها پیش برای کار و زندگی به آن منطقه مهاجرت کرده‌اند، در اثر کم‌توجهی به تربیت دینی، عملا از دین اسلام برگشته‌اند. اولویت دوم، شناساندن اسلام و مکتب تشیع به غیر شیعیان می‌باشد که این یک رسالت مهم شیعیان در قبال اهل سنت می‌باشد. اولویت بعدی، غیر مسلمانان هستند که میل شدیدی به آشنایی با اسلام و برخی اندیشه‌های جمهوری اسلامی -مانند اقتصاد مقاومتی- دارند. با این وجود، مبلّغین در این منطقه بسیار اندک هستند و نیاز به افرادی که اسلام و تشیع را به مردم آمریکای لاتین معرفی کنند، زیاد است.
دکتر اسعد سپس به مشکلات جغرافیایی منطقه آمریکای لاتین اشاره کردند و آن را به قدری وسیع توصیف کردند که بر اهمیت تعدد مبلّغان می‌افزاید. همچنین، یکی از مشکلات جدی را فرهنگ کاملا ضد اسلامی مردم آمریکای لاتین دانستند؛ چنانکه آزادی روابط جنسی و شراب خواری در این جامعه سبب شبهات بسیاری در میان ایشان راجع به سخت‌گیری‌های اسلام نسبت به بی‌دینی شده است. به همین خاطر، اسلام را دینی عقب‌مانده و همانند کلیسای سنتی می‌پندارند که مردم را از آزادی باز می‌دارد. از این رو، مبلّغ در این کشورها بایستی توانایی ویژه‌ای در پاسخگویی به این شبهات داشته باشد.
ایشان با اشاره به تفاوت نگاه جامعه نخبگانی و مردم عادی به اسلام، بر این مهم تأکید داشت که برای رفع موانع پیشِ روی تبلیغ اسلام در جوامع مختلف، راهکارهای گوناگونی باید تعریف شود. این امر مستلزم مهندسی تبلیغ و ایجاد آموزشگاه‌های علمی-تخصصی برای این موضوع می‌باشد. در همین راستا، ایشان بهترین شیوه آموختن فنون تبلیغ را برقراری ارتباط با مبلّغان دانست و روش مطلوب را حضور در منطقه تبلیغی عنوان داشت؛ چرا که تبلیغ اسلام به‌قدری پیچیده است که بدون تعامل حضوری با مخاطبان، به‌سختی نتیجه‌ای ثمربخش به دنبال خواهد داشت.
دکتر سهیل اسعد سپس به کمبود شدید جمعیت مسلمانان در آمریکای لاتین و مراکز اسلامی آن دیار نسبت به کشورهای اروپایی اشاره کرده و اظهار داشت: در اروپا وضعیت بهتر است و حتی جمعیت زیادی از عالمان مسلمان در این کشورها حضور دارند یا نمایندگانی برای خود دارند. همچنین، شمار زیادی مسجد در این کشورها وجود دارد و امکان تبلیغ را ساده‌تر می‌سازد. اما مشکل آن است که تبلیغ اسلامی که به اروپاییان عرضه می‌شود، هنوز سنتی است و برای مردم آنجا بومی‌سازی نشده تا بتواند تاثیر شایسته ای داشته باشد. با این حال، بومی‌سازی اسلام شیعی در آمریکای لاتین به خوبی محقَّق شده و برای همین، موفقیت‌های بیشتری را در این ناحیه کسب کرده‌است.
دکتر اسعد در ادامه به اهمیت وحدت اسلامی تأکید کرده و فقدان آن را از مشکلات اساسی مسلمانان در آمریکای لاتین برشمرد. ایشان سپس به خاطره تبلیغ در کشور پِرو اشاره کرد که پس از صحبت درباره امام خمینی (ره) با یکی از مردم آنجا، یک جلد نهج البلاغه به وی اهداء کرده‌است. آن شخص پس از مدتی اسلام آورده و نام فرزند خود را به نام مبارک امیرالمؤمنین (ع) تغییر داده‌است.
دکتر سهیل اسعد در آغاز جلسه به ضرورت تبلیغ در آمریکای لاتین اشاره داشته و اولویت تبلیغ اسلام در آنجا را برای مسلمانانی دانست که هویت مذهبی خود را در گذر زمان از دست داده و تنها نام مسلمان بر خود دارند. این مسلمانان که از سال‌ها پیش برای کار و زندگی به آن منطقه مهاجرت کرده‌اند، در اثر کم‌توجهی به تربیت دینی، عملا از دین اسلام برگشته‌اند. اولویت دوم، شناساندن اسلام و مکتب تشیع به غیر شیعیان می‌باشد که این یک رسالت مهم شیعیان در قبال اهل سنت می‌باشد. اولویت بعدی، غیر مسلمانان هستند که میل شدیدی به آشنایی با اسلام و برخی اندیشه‌های جمهوری اسلامی -مانند اقتصاد مقاومتی- دارند. با این وجود، مبلّغین در این منطقه بسیار اندک هستند و نیاز به افرادی که اسلام و تشیع را به مردم آمریکای لاتین معرفی کنند، زیاد است.
دکتر اسعد سپس به مشکلات جغرافیایی منطقه آمریکای لاتین اشاره کردند و آن را به قدری وسیع توصیف کردند که بر اهمیت تعدد مبلّغان می‌افزاید. همچنین، یکی از مشکلات جدی را فرهنگ کاملا ضد اسلامی مردم آمریکای لاتین دانستند؛ چنانکه آزادی روابط جنسی و شراب خواری در این جامعه سبب شبهات بسیاری در میان ایشان راجع به سخت‌گیری‌های اسلام نسبت به بی‌دینی شده است. به همین خاطر، اسلام را دینی عقب‌مانده و همانند کلیسای سنتی می‌پندارند که مردم را از آزادی باز می‌دارد. از این رو، مبلّغ در این کشورها بایستی توانایی ویژه‌ای در پاسخگویی به این شبهات داشته باشد.
ایشان با اشاره به تفاوت نگاه جامعه نخبگانی و مردم عادی به اسلام، بر این مهم تأکید داشت که برای رفع موانع پیشِ روی تبلیغ اسلام در جوامع مختلف، راهکارهای گوناگونی باید تعریف شود. این امر مستلزم مهندسی تبلیغ و ایجاد آموزشگاه‌های علمی-تخصصی برای این موضوع می‌باشد. در همین راستا، ایشان بهترین شیوه آموختن فنون تبلیغ را برقراری ارتباط با مبلّغان دانست و روش مطلوب را حضور در منطقه تبلیغی عنوان داشت؛ چرا که تبلیغ اسلام به‌قدری پیچیده است که بدون تعامل حضوری با مخاطبان، به‌سختی نتیجه‌ای ثمربخش به دنبال خواهد داشت.
دکتر سهیل اسعد سپس به کمبود شدید جمعیت مسلمانان در آمریکای لاتین و مراکز اسلامی آن دیار نسبت به کشورهای اروپایی اشاره کرده و اظهار داشت: در اروپا وضعیت بهتر است و حتی جمعیت زیادی از عالمان مسلمان در این کشورها حضور دارند یا نمایندگانی برای خود دارند. همچنین، شمار زیادی مسجد در این کشورها وجود دارد و امکان تبلیغ را ساده‌تر می‌سازد. اما مشکل آن است که تبلیغ اسلامی که به اروپاییان عرضه می‌شود، هنوز سنتی است و برای مردم آنجا بومی‌سازی نشده تا بتواند تاثیر شایسته ای داشته باشد. با این حال، بومی‌سازی اسلام شیعی در آمریکای لاتین به خوبی محقَّق شده و برای همین، موفقیت‌های بیشتری را در این ناحیه کسب کرده‌است.
دکتر اسعد در ادامه به اهمیت وحدت اسلامی تأکید کرده و فقدان آن را از مشکلات اساسی مسلمانان در آمریکای لاتین برشمرد. ایشان سپس به خاطره تبلیغ در کشور پِرو اشاره کرد که پس از صحبت درباره امام خمینی (ره) با یکی از مردم آنجا، یک جلد نهج البلاغه به وی اهداء کرده‌است. آن شخص پس از مدتی اسلام آورده و نام فرزند خود را به نام مبارک امیرالمؤمنین (ع) تغییر داده‌است.
نشست ششم
.jpeg)
حجت الاسلام و المسلمین سید ظهیر حسن نقوی مبلغ اسلام و تشیع در امریکا در آغاز به تبلیغ دین از سوی انبیاء اشاره داشته و تبلیغ دین توسط مسلمانان را تلویحا پیروی از ایشان دانست. حجت الاسلام سید ظهیر سپس به وصیت‌های امیرالمؤمنین (ع) اشاره کرده و جمله «عملاً للثواب» را متذکر شد. وی هدف از تبلیغ اسلام را تقرب به خدا عنوان داشت و ایمان به این هدف را پیش‌نیاز ورود به این عرصه برشمرد. در همین راستا، تلاش‌های خود در سال‌های گذشته برای عرضه اسلام به غیر مسلمانان را با همان هدف دانست و بر ضرورت نیت خالص در تبلیغ اسلام تأکید نمود؛ چنانکه در ادامه، نیت خالص را موجب موفقیت در کار ذکر کرد.
حجت الاسلام سید ظهیر سپس به الزامات ورود به عرصه تبلیغ برون‌مرزی اسلام پرداخت و فرمود: کشور آمریکا دارای پراکندگی بسیاری از حیث فرهنگی است؛ چنانکه هم مسلمانان در آن حضور دارند و هم متعصبان مخالف اسلام. هر یک از افراد نیز علاقه‌ای خاص دارند؛ برخی عقاید می‌پسندند و برخی تاریخ و برخی دیگر موضوعات. از این رو، تبلیغ اسلام به این جامعه متنوع، دشوارهای خاص خود را در پی خواهد داشت. بنابراین، پیش از ورود به هر گروه از مردم این کشور، نیاز است که مبلّغ شناخت کاملی از علاقه‌مندی‌ها و شرایط مخاطب خود داشته و محتوای مناسبی برای هر یک آماده کرده‌باشد.
ایشان در ادامه به شبکه تلویزیونی ولایت به‌عنوان نخستین شبکه اسلامی به زبان انگلیسی در ایالات متحده که ایشان تأسیس نموده، اشاره کرد، و بر ضرورت تناسب محتوای ارائه‌شده با مخاطبان آن تأکید داشت. سپس به تجربه و فعالیت تبلیغی خود در مراکز مختلف اشاره نمود که خود سبب مخاطب‌شناسی بوده‌است. در نهایت، ایشان فعالیت رسانه‌ای را بهترین راه تبلیغ اسلام عنوان داشت که نتیجه مطلوب‌تری را به دنبال خواهد داشت.
حجت الاسلام سید ظهیر نقوی با اشاره به شرایط دشواری که همه‌گیری کرونا ایجاد کرده، به فرصت‌های تبلیغی که در پی آن پدید آمده پرداخت، و گسترش فعالیت‌ها در فضای مجازی را یکی از مهمترین پیامدهای مثبت کرونا برشمرد. بنابراین، بهره‌گیری از فضای مجازی را در راستای تبلیغ اسلام، بسیار بااهمیت عنوان نمود.
حجت الاسلام و المسلمین سید ظهیر حسن نقوی مبلغ اسلام و تشیع در امریکا در آغاز به تبلیغ دین از سوی انبیاء اشاره داشته و تبلیغ دین توسط مسلمانان را تلویحا پیروی از ایشان دانست. حجت الاسلام سید ظهیر سپس به وصیت‌های امیرالمؤمنین (ع) اشاره کرده و جمله «عملاً للثواب» را متذکر شد. وی هدف از تبلیغ اسلام را تقرب به خدا عنوان داشت و ایمان به این هدف را پیش‌نیاز ورود به این عرصه برشمرد. در همین راستا، تلاش‌های خود در سال‌های گذشته برای عرضه اسلام به غیر مسلمانان را با همان هدف دانست و بر ضرورت نیت خالص در تبلیغ اسلام تأکید نمود؛ چنانکه در ادامه، نیت خالص را موجب موفقیت در کار ذکر کرد.
حجت الاسلام سید ظهیر سپس به الزامات ورود به عرصه تبلیغ برون‌مرزی اسلام پرداخت و فرمود: کشور آمریکا دارای پراکندگی بسیاری از حیث فرهنگی است؛ چنانکه هم مسلمانان در آن حضور دارند و هم متعصبان مخالف اسلام. هر یک از افراد نیز علاقه‌ای خاص دارند؛ برخی عقاید می‌پسندند و برخی تاریخ و برخی دیگر موضوعات. از این رو، تبلیغ اسلام به این جامعه متنوع، دشوارهای خاص خود را در پی خواهد داشت. بنابراین، پیش از ورود به هر گروه از مردم این کشور، نیاز است که مبلّغ شناخت کاملی از علاقه‌مندی‌ها و شرایط مخاطب خود داشته و محتوای مناسبی برای هر یک آماده کرده‌باشد.
ایشان در ادامه به شبکه تلویزیونی ولایت به‌عنوان نخستین شبکه اسلامی به زبان انگلیسی در ایالات متحده که ایشان تأسیس نموده، اشاره کرد، و بر ضرورت تناسب محتوای ارائه‌شده با مخاطبان آن تأکید داشت. سپس به تجربه و فعالیت تبلیغی خود در مراکز مختلف اشاره نمود که خود سبب مخاطب‌شناسی بوده‌است. در نهایت، ایشان فعالیت رسانه‌ای را بهترین راه تبلیغ اسلام عنوان داشت که نتیجه مطلوب‌تری را به دنبال خواهد داشت.
حجت الاسلام سید ظهیر نقوی با اشاره به شرایط دشواری که همه‌گیری کرونا ایجاد کرده، به فرصت‌های تبلیغی که در پی آن پدید آمده پرداخت، و گسترش فعالیت‌ها در فضای مجازی را یکی از مهمترین پیامدهای مثبت کرونا برشمرد. بنابراین، بهره‌گیری از فضای مجازی را در راستای تبلیغ اسلام، بسیار بااهمیت عنوان نمود.
نشست هفتم
حجت الاسلام و المسلمین عباس صالحی بیش از هشت جلسه در زمینه تبلیغ اسلام در فضای مجازی فعالیت داشته‌اند. ایشان در آغاز جلسه به تاریخچه تبلیغ اسلام پرداخت. به گفته او، در گذشته تبلیغ با سرودن اشعار یا تألیف کتاب یا بر روی منابر بوده، لیکن امروزه روش‌های نوینی برای این کار پدید آمده‌است. بر اساس اینکه فعالیت مردم در فضای مجازی بسیار گسترده شده، اقتضای این جمعیت انبوه، حضور مبلغین اسلام در این فضاست. حجم باورنکردنی محتوای تولیدی در فضای مجازی یکی از ضرورت‌هایی است که تبلیغ اسلام در آن فضا را ایجاب می‌کند. دشواری سفر به یک کشور خارجی نیز از دیگر ضرورت‌های تبلیغ مجازی اسلام است. افزون بر این، می‌توان به تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر استفاده از فرصت‌های فضای مجازی برای تبلیغ اسلام اشاره داشت که انگیزه‌ای برای تبلیغ خواهد بود.
به اعتقاد حجت الاسلام و المسلمین صالحی، تبلیغ در فضای مجازی کاری دشوار و همزمان ساده است. به گفته او، در سال ۱۳۹۰ ه.ش. مجموعه همکاران وی برای اولین بار، تبلیغ مجازی برای اربعین امام حسین (ع) را آغاز کرده‌اند. یکی از زنان خارجی، تنها با دیدن یک تصویر از راهپیمایی باشکوه اربعین، که از فعالیت های مجازی این گروه بوده، مسلمان و شیعه شده‌است. این نشانه‌ای از سادگی تبلیغ اسلام در فضای مجازی است. در مقابل، دشواری‌های بسیاری برای تبلیغ برون‌مرزی اسلام در فضای مجازی است که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
اولا، شناخت جامعه مخاطب است. برای مثال، عِرق ملی اروپاییان اقتضاء می‌کند پیامی به آنان عرضه شود که محتوایی دارای رنگ‌و بوی ملیت آن کشور باشد. یا مثلا مخاطبان چینی، از شبکه‌های اجتماعی آمریکایی پرهیز دارند و آن را نمی‌پسندند.
ثانیا، موضوع تأثیرگذاری بسیار مهم است. برای مثال، برخی مبلغین احساس می‌کنند افراد زیادی از آنان پیروی می‌کنند و اثر می‌پذیرند؛ اما واقعیت امری دیگر است. مثلا بسیاری از مردم تصور می‌کنند طوفان تویتری اثرگذاری فراوانی دارد؛ در حالی که تویتر بر حسب آی‌پی مخاطبینش، ترندها را به آنان ارائه می‌کند و عملا ترندهای انگلیسی‌زبان ایرانیان برای خارج کشور اصلا به نمایش درنمی‌آید. همچنین، گوگل نیز محتوایی را به مخاطبش می‌دهد که متناسب با آی‌پی آن کشور باشد. برای همین ،انتشار یک محتوای ایرانی به زبان خارجی در فضای مجازی، الزاما برابر با تأثیرگذاری آن بر مخاطب و دیده شدن آن نیست.
ثالثا، بحث‌های امنیتی است. به عبارتی، زمانی که فردی در فضای مجازی وارد می‌شود، اطلاعات خود را در اختیار شرکت‌های بزرگی چون گوگل و شبکه‌های مجازی قرار می‌دهد. در پی این امر، آن شرکت‌ها نیز در او اثر خواهند گذاشت و او را غرق جذابیت خود خواهند کرد. غرق شدن مبلّغ در فضای مجازی و پرداختن به کارهایی که جزء اهداف او نبوده، نتیجه جذابیت کاذب آن فضاست.
رابعا، نشناختن الگوریتم‌های فضای مجازی است. برای مثال، الگوریتم تویتر به شکلی است که اگر فردی تعداد زیادی توئیت به یک زبان -مثل فارسی- بنویسد، اگر برای شرکت در یک طوفان مجازی علیه دشمنان اسلام، به انگلیسی تویت بزند، آن تویت هرگز دیده نخواهد شد. همچنین، اگر فردی به هر زبانی درباره شهید سلیمانی تویت بزند، حساب او مسدود خواهد شد. بنابراین، شناخت زمین بازی دشمن برای ضربه زدن به آنان اهمیت خاصی دارد؛ و الا هزینه‌های بسیاری بدون دستاوردی مشخص، تحمیل خواهدشد.
خامسا، کمبود محتوای فاخر است. این یکی از ضعف‌های مبلیغین در فضای مجازی است که یا تصاویر هنری فاخر ندارند یا از انتشار آن غافل هستند؛ چراکه مخاطبین جهانی به آن اهمیت بیشتری از محتوای متنی می‌دهند و به آن بیشتر توجه می‌کنند.
پس از بیان موانع و دشواری‌های تبلیغ در فضای مجازی، حجت الاسلام و المسلمین صالحی به راهکارهایی برای رفع این چالش‌ها پرداخت. یکی از این راه‌حل‌ها، آموزش کافی پیش از تبلیغ در فضای مجازی است. بسیاری از مردمی که اندکی با فضای مجازی آشنا هستند، خود را وارد در حوزه تبلیغ می‌پندارند و دست به کارهایی بی‌اثر یا مضر می‌زنند. همچنین، نشناختن فضای مجازی و فعالیت تبلیغی در آن به صورت آشکار، می‌تواند جان مبلّغ را به خطر اندازد و او را مورد تحریم دولت‌های ارائه‌دهنده خدمات فضای قرار دهد.
راهکار دوم، کار تشکیلاتی و جمعی است. اگر مبلّغ به تنهایی بخواهد تمامی امور از جمله رصد، تحلیل، انتشار مواد تبلیغی، ... را تک‌نفری انجام دهد، جز آنکه از توان او خارج است، توانایی تولید محتوای مناسب و کافی را نیز نخواهد داشت. بنابراین، هریک از مراحل نام‌برده برای تبلیغ بایستی توسط تیمی از متخصصین انجام شود تا به نتیجه مطلوب برسد.
حجت الاسلام و المسلمین عباس صالحی با تأکید بر اهمیت آموزش پیش ازتبلیغ اسلام در فضای مجازی، اظهار داشت: حضور در فضای مجازی می‌تواند به انواع مختلفی باشد؛ حضور عادی، تجارت، تبلیغ، ... . حضور تبلیغی -چه برای یک دین و چه برای یک کالا یا هر شخصیت- دارای الزامات خاص خود است؛ مثلا دروغگویی در این زمینه برای فریفتن مخاطبین یکی از اشتباهات فاحش است و باید از آن پرهیز داشت. در ادامه، حجت الاسلام و المسلمین صالحی به اهمیت وحدت فرَق اسلامی در ضمن تبلیغ اسلام در فضای مجازی پرداخت و آغاز آن را با شناخت این فرقه ها و نقاط اشتراک آنها عنوان داشت. از این رو، سخن تفرقه‌انگیز در فضای مجازی سبب مشکلات فراوانی خواهد شد و باید از آن شدیدا اجتناب نمود.
در پایان، حجت الاسلام صالحی توصیه‌هایی برای علاقه‌مندان به ورود تبلیغ در این عرصه داشت که عبارتند از: شناخت درست مخاطب و ویژگی‌های آن، شناخت بسترها و شبکه‌های گوناگون برای ملیت‌های مختلف، محتوای متناسب با سن مخاطبین، انتخاب قالب جذاب و گیرا برای مخاطبان، و اتخاذ مسیر حرکت مناسب و مجرّب. البته همه این موارد نیاز به آموزش و تجربه دارد.
حجت الاسلام و المسلمین عباس صالحی بیش از هشت جلسه در زمینه تبلیغ اسلام در فضای مجازی فعالیت داشته‌اند. ایشان در آغاز جلسه به تاریخچه تبلیغ اسلام پرداخت. به گفته او، در گذشته تبلیغ با سرودن اشعار یا تألیف کتاب یا بر روی منابر بوده، لیکن امروزه روش‌های نوینی برای این کار پدید آمده‌است. بر اساس اینکه فعالیت مردم در فضای مجازی بسیار گسترده شده، اقتضای این جمعیت انبوه، حضور مبلغین اسلام در این فضاست. حجم باورنکردنی محتوای تولیدی در فضای مجازی یکی از ضرورت‌هایی است که تبلیغ اسلام در آن فضا را ایجاب می‌کند. دشواری سفر به یک کشور خارجی نیز از دیگر ضرورت‌های تبلیغ مجازی اسلام است. افزون بر این، می‌توان به تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر استفاده از فرصت‌های فضای مجازی برای تبلیغ اسلام اشاره داشت که انگیزه‌ای برای تبلیغ خواهد بود.
به اعتقاد حجت الاسلام و المسلمین صالحی، تبلیغ در فضای مجازی کاری دشوار و همزمان ساده است. به گفته او، در سال ۱۳۹۰ ه.ش. مجموعه همکاران وی برای اولین بار، تبلیغ مجازی برای اربعین امام حسین (ع) را آغاز کرده‌اند. یکی از زنان خارجی، تنها با دیدن یک تصویر از راهپیمایی باشکوه اربعین، که از فعالیت های مجازی این گروه بوده، مسلمان و شیعه شده‌است. این نشانه‌ای از سادگی تبلیغ اسلام در فضای مجازی است. در مقابل، دشواری‌های بسیاری برای تبلیغ برون‌مرزی اسلام در فضای مجازی است که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
اولا، شناخت جامعه مخاطب است. برای مثال، عِرق ملی اروپاییان اقتضاء می‌کند پیامی به آنان عرضه شود که محتوایی دارای رنگ‌و بوی ملیت آن کشور باشد. یا مثلا مخاطبان چینی، از شبکه‌های اجتماعی آمریکایی پرهیز دارند و آن را نمی‌پسندند.
ثانیا، موضوع تأثیرگذاری بسیار مهم است. برای مثال، برخی مبلغین احساس می‌کنند افراد زیادی از آنان پیروی می‌کنند و اثر می‌پذیرند؛ اما واقعیت امری دیگر است. مثلا بسیاری از مردم تصور می‌کنند طوفان تویتری اثرگذاری فراوانی دارد؛ در حالی که تویتر بر حسب آی‌پی مخاطبینش، ترندها را به آنان ارائه می‌کند و عملا ترندهای انگلیسی‌زبان ایرانیان برای خارج کشور اصلا به نمایش درنمی‌آید. همچنین، گوگل نیز محتوایی را به مخاطبش می‌دهد که متناسب با آی‌پی آن کشور باشد. برای همین ،انتشار یک محتوای ایرانی به زبان خارجی در فضای مجازی، الزاما برابر با تأثیرگذاری آن بر مخاطب و دیده شدن آن نیست.
ثالثا، بحث‌های امنیتی است. به عبارتی، زمانی که فردی در فضای مجازی وارد می‌شود، اطلاعات خود را در اختیار شرکت‌های بزرگی چون گوگل و شبکه‌های مجازی قرار می‌دهد. در پی این امر، آن شرکت‌ها نیز در او اثر خواهند گذاشت و او را غرق جذابیت خود خواهند کرد. غرق شدن مبلّغ در فضای مجازی و پرداختن به کارهایی که جزء اهداف او نبوده، نتیجه جذابیت کاذب آن فضاست.
رابعا، نشناختن الگوریتم‌های فضای مجازی است. برای مثال، الگوریتم تویتر به شکلی است که اگر فردی تعداد زیادی توئیت به یک زبان -مثل فارسی- بنویسد، اگر برای شرکت در یک طوفان مجازی علیه دشمنان اسلام، به انگلیسی تویت بزند، آن تویت هرگز دیده نخواهد شد. همچنین، اگر فردی به هر زبانی درباره شهید سلیمانی تویت بزند، حساب او مسدود خواهد شد. بنابراین، شناخت زمین بازی دشمن برای ضربه زدن به آنان اهمیت خاصی دارد؛ و الا هزینه‌های بسیاری بدون دستاوردی مشخص، تحمیل خواهدشد.
خامسا، کمبود محتوای فاخر است. این یکی از ضعف‌های مبلیغین در فضای مجازی است که یا تصاویر هنری فاخر ندارند یا از انتشار آن غافل هستند؛ چراکه مخاطبین جهانی به آن اهمیت بیشتری از محتوای متنی می‌دهند و به آن بیشتر توجه می‌کنند.
پس از بیان موانع و دشواری‌های تبلیغ در فضای مجازی، حجت الاسلام و المسلمین صالحی به راهکارهایی برای رفع این چالش‌ها پرداخت. یکی از این راه‌حل‌ها، آموزش کافی پیش از تبلیغ در فضای مجازی است. بسیاری از مردمی که اندکی با فضای مجازی آشنا هستند، خود را وارد در حوزه تبلیغ می‌پندارند و دست به کارهایی بی‌اثر یا مضر می‌زنند. همچنین، نشناختن فضای مجازی و فعالیت تبلیغی در آن به صورت آشکار، می‌تواند جان مبلّغ را به خطر اندازد و او را مورد تحریم دولت‌های ارائه‌دهنده خدمات فضای قرار دهد.
راهکار دوم، کار تشکیلاتی و جمعی است. اگر مبلّغ به تنهایی بخواهد تمامی امور از جمله رصد، تحلیل، انتشار مواد تبلیغی، ... را تک‌نفری انجام دهد، جز آنکه از توان او خارج است، توانایی تولید محتوای مناسب و کافی را نیز نخواهد داشت. بنابراین، هریک از مراحل نام‌برده برای تبلیغ بایستی توسط تیمی از متخصصین انجام شود تا به نتیجه مطلوب برسد.
حجت الاسلام و المسلمین عباس صالحی با تأکید بر اهمیت آموزش پیش ازتبلیغ اسلام در فضای مجازی، اظهار داشت: حضور در فضای مجازی می‌تواند به انواع مختلفی باشد؛ حضور عادی، تجارت، تبلیغ، ... . حضور تبلیغی -چه برای یک دین و چه برای یک کالا یا هر شخصیت- دارای الزامات خاص خود است؛ مثلا دروغگویی در این زمینه برای فریفتن مخاطبین یکی از اشتباهات فاحش است و باید از آن پرهیز داشت. در ادامه، حجت الاسلام و المسلمین صالحی به اهمیت وحدت فرَق اسلامی در ضمن تبلیغ اسلام در فضای مجازی پرداخت و آغاز آن را با شناخت این فرقه ها و نقاط اشتراک آنها عنوان داشت. از این رو، سخن تفرقه‌انگیز در فضای مجازی سبب مشکلات فراوانی خواهد شد و باید از آن شدیدا اجتناب نمود.
در پایان، حجت الاسلام صالحی توصیه‌هایی برای علاقه‌مندان به ورود تبلیغ در این عرصه داشت که عبارتند از: شناخت درست مخاطب و ویژگی‌های آن، شناخت بسترها و شبکه‌های گوناگون برای ملیت‌های مختلف، محتوای متناسب با سن مخاطبین، انتخاب قالب جذاب و گیرا برای مخاطبان، و اتخاذ مسیر حرکت مناسب و مجرّب. البته همه این موارد نیاز به آموزش و تجربه دارد.
شایان ذکر است که در پایان هر یک از نشست‌ها، فرصتی به پرسش و پاسخ شرکت‌کنندگان در جلسه و استاد محترم اختصاص یافت.
دفعات مشاهده: 1003 بار |
دفعات چاپ: 478 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 0 بار |
0 نظر