انتشار مقاله در حوزه نظام فکری دانشگاه با عنوان « بازسازی اندیشه آیت الله مهدوی کنی در تولید علوم انسانی-اجتماعی اسلامی؛ از نظر تا تطبیق»
| تاریخ ارسال: 1400/4/12 |
مقاله «بازسازی اندیشه آیت الله مهدوی کنی در تولید علوم انسانی – اجتماعی اسلامی؛ از نظر تا تطبیق» به قلم دکتر محمدسعید مهدوی کنی؛ استادیار دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه السلام در شماره ۵۱ ام (پائیز ۹۹) فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ به چاپ رسید.
این مقاله با استناد به ۱۶ منبع از آثار آیت الله مهدوی کنی رحمه الله علیه اعم از گفتار و نوشتار ایشان، تلاش نموده است تا یک صورت‌بندی منسجمی از اندیشه ایشان در تولید علوم انسانی – اجتماعی اسلامی از نظر تا عمل، به دست دهد.
در چکیده این مقاله آمده است:
می توان مرحوم آیت الله مهدوی کنی را یکی از پیشگامان طراحی و پیاده سازی ایده تولید علوم انسانی - اجتماعی اسلامی پس از انقلاب اسلامی ایران دانست. وی علم دینی را نظامی معرفتی مبتنی بر جهان بینی اسلامی و اصول حقوقی اعتباری با ریشه های فلسفی و کلامی می داند و بر این باور است که استخراج و استنباط این نظام معرفتی، با رهیافتی فقاهتی در مواجهه با متون دینی امکان پذیر است. از دیدگاه وی در این مواجهه نباید از تلاقی یافته‌های علم مدرن و سکولار با متون دینی و پرسش های حاصل از این تلاقی غفلت ورزید.
ایشان بسنده کردن به نظریه پردازی در تولید علم دینی را ناتمام تلقی نموده و از این روی پای از دایره تئوری پردازی فراتر نهاده و با تأسیس نهادی علمی، دست به کار تطبیق و پیاده سازی آن نظریه در قالب برنامه آموزشی - پژوهشی مدونی گردید. هویت خاص این نهاد در مسیر تولید علوم انسانی - اجتماعی اسلامی را می توان حاصل نگاه ویژه ایشان به اهداف، ساختار، برنامه ریزی درسی، معلم و متعلم دانست. از مهم ترین شاخصه های این نگاه می توان به برنامه ریزی تلفیقی با رویکردی میان رشته ای، پیوند عملی حوزه و دانشگاه، تقدم تعلیم و تزکیه دینی بر تولید علم، جریان سازی علمی، برگزیدن و تربیت هدفمند نیروی انسانی اعم آموزگار و آموزنده) و ... اشاره کرد. این نوشتار با رویکرد توصیفی - تحلیلی با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه ای به بررسی مبانی و مؤلفه های دیدگاه و تجربه ایشان می پردازد.
مطالب این مقاله به این صورت سازماندهی شده است:
ابتدا «تعریفی از علوم انسانی – اجتماعی اسلامی» برگرفته از دیدگاه آیت الله مهدوی کنی ارائه شده است و سپس برای تبیین «هویت علوم انسانی – اجتماعی اسلامی» عناصری چون مبانی و مسائل؛ اصول نظری و حقوقی اسلام، رهیافت‌های حاکم بر روش، مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند.
در گام بعدی نویسنده تصریح می کند با توجه به اینکه رهیافت اجتهادی – فقاهتی از الزامات دستیابی به علوم انسانی – اجتماعی اسلامی از نظر آیت الله مهدوی کنی است، پیاده سازی این رهیافت در آثار ایشان، مستلزم طی دو فرایند زیر است:
-
کشف و استخراج اصول تکوینی و اصول حقوقی اعتباری از منابع دینی
- انتقال از مبادی به مسائل علوم انسانی – اجتماعی اسلامی
از منظر آیت الله مهدوی، پیاده سازی فرایند اخیر (انتقال از مبادی به مسائل علوم انسانی - اجتماعی اسلامی) در سه گام قابل تحقق است:
گام نخست: علوم انسانی – اجتماعی اسلامی به مثابه محتوای فقاهتی
گام دوم: اصول حقوقی اعتباری به مثابه قواعد ثابت فقهی؛ علوم انسانی رایج تامین کننده امور متغیر
گام سوم: نظریه سکوت و جایگاه تجربه بشری و علم مدرن در تولید دانش دینی
گام دوم: اصول حقوقی اعتباری به مثابه قواعد ثابت فقهی؛ علوم انسانی رایج تامین کننده امور متغیر
گام سوم: نظریه سکوت و جایگاه تجربه بشری و علم مدرن در تولید دانش دینی
نویسنده پس از تبیین تفصیلی هر یک از گام های فوق، نگاره زیر را جهت زمینه‌سازی یک درک منسجم ارائه می دهد.
بخش چهارم و پایانی مقاله به تطبیق نظریه با عمل با اتکاء به تجربه عملی دانشگاه امام صادق علیه السلام در عملیاتی سازی ایده تولید علوم انسانی – اجتماعی اسلامی تحت عنوان «تطبیق؛ هویت دانشگاه اسلامی مرجع» پرداخته است. نویسنده برای نمایش ارتباط و تناظر عناصر نظری و عملی، مطالب این بخش را با ارائه نگاره زیر، به پایان می رساند.
علاقه مندان برای بررسی تفصیلی تر و دقیق تر دیدگاه حضرت آیت الله مهدوی کنی در این مقاله، می توانند متن کامل مقاله را از لینک زیر، دریافت نمایند.
بازسازی اندیشه آیت الله مهدوی کنی در تولید علوم انسانی – اجتماعی اسلامی؛ از نظر تا تطبیق
دفعات مشاهده: 549 بار |
دفعات چاپ: 101 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 0 بار |
0 نظر