کارگاه آموزشی روش‌های پژوهش در ارتباطات میان فرهنگی
💠 کارگاه آموزشی *روش‌های پژوهش در ارتباطات میان فرهنگی*
🔶🔸مدرس: *دکتر محمد حسین شعاعی* 🔸🔶
📆 پنج‌شنبه‌ها (ساعت ۹ الی ۱۲) _به مدت ۶ جلسه_
✅ *همراه با اعطا گواهی معتبر*
🔰 جهت ثبت نام:
نام و نام خانوادگی و کد دانشجویی خود را به شناسه زیر در پیام‌رسان بله ارسال کنید.
🆔
hajghasem
اعلام خبر برگزاری هفتمین نشست هسته ارتباطات میان فرهنگی با حضور پروفسور فون اشتوش
پنجمین نشست هسته ارتباطات میان فرهنگی با ارائه جان شاک، کشیش مسیحیی امریکا و تهیه کننده مستند عشق برای حسین(ع) برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)، پنجمین نشست هسته ارتباطات میان فرهنگی با عنوان «برای عشق به خسین علیه السلام» برگزار شد.
در ابتدای این نشست، دکترمحمدحسین شعاعی، عضو هیات علمی گروه ارتباطات و تبلیغ دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات و مدیر هسته ارتباطات میان فرهنگی، ضمن معرفی اجمالی هسته به ارائه توضیحاتی پیرامون آقای جان شاک (John Shuck) پرداخت. جان شاک، کشیشی مسیحی در امریکاست که بر اساس آشنایی با اربعین و حضور در این منسک و مراسم دینی در عراق، به شدت شیفته امام حسین(ع) شده است. وی در این مسیر به تهیه مستندی با عنوان "برای عشق به حسین علیه السلام" مبادرت ورزیده که مورد استقبال مخاطبان مسلمان و غیرمسلمان در سطح جهانی قرار گرفته است.
در ادامه، جان شاک، میهمان نشست، ابتدائا به خواندن جملاتی از کتابی که در مورد امام حسین(ع) در دست تهیه دارد، پرداخت. وی امام حسین(ع) را نمادی از حقیقت، صداقت و انسانیت برشمرد و اذعان کرد که حضور افراد از ملیت ها و قومیت های گوناگون در مراسم معنوی اربعین نشان می دهد که امام حسین(ع) شخصیتی فرادینی دارد.
جان شاک، به بیان معانی مدنظرش از «لبیک یا حسین» پرداخت و این جمله را بازتابی از هویت و معنویت انسان دانست. امری که به باور او در جهان معاصر بسیار مهم و مغفول واقع شده است. این مستندساز امریکایی سپس با گزیزی به وضعیت کنونی کشورش در مواجهه با ویروس کرونا بیان کرد که امریکا در مرز سقوط قرار گرفته است و این نکته را خود امریکایی ها و افراد مطلع به خوبی دریافته اند.
جان شاک اذعان و تاکید کرد که بر اساس سیاست های نانوشته رسانه های بین المللی مانند سی ان ان و بی بی سی، متاسفانه بازنمایی خوب و بی طرفانه ای از مناسک اربعین که یکی از بزرگرین مناسک دینی جهان است وجود ندارد و همین سبب شده است که مردم جهان چیزی از اربعین و بالتبع آن از امام حسین(ع) ندانند؛ این در حالی است که اگر مردم جهان از اریعین و امام حسین(ع) اطلاعاتی کسب کنند، بی تردید جذب و شیفته ایشان خواهند شد.
در پایان، این نشست علمی که به همت هسته ارتباطات میان فرهنگی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات به صورت مجازی برگزار شد، با پرسش هایی از سوی شرکت کنندگان از جمله بیان مواردی از مناسک اربعین که حین حضور برای وی جالب بوده است، کرونا و اربعین، پیش بینی اربعین در سال های آتی و پاسخ های جان شاک و اظهار مسرت وی از حضور در این جلسه پایان پذیرفت.
چهارمین نشست هسته ارتباطات میان فرهنگی با موضوع "تعارف، الگوی قرآنی ارتباطات میان فرهنگی"برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)، چهارمین نشست هسته ارتباطات میان فرهنگی با عنوان «تعارف، الگوی قرآنی ارتباطات میان فرهنگی» برگزار شد.
در ابتدای این نشست، دکترمحمدحسین شعاعی، عضو هیات علمی گروه ارتباطات و تبلیغ دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات و مدیر هسته ارتباطات میان فرهنگی، ضمن معرفی اجمالی هسته به جایگاه و اهمیت اتخاذ رویکردهای نظری در شکل دهی به بنیان های آکادمیک ارتباطات میان فرهنگی در ایران پرداخت. در این زمینه، وی بررسی و لحاظ رویکردهای اسلامی به و در ارتباطات میان فرهنگی را از موارد مهم و مغفول و لذا پرداختن به آن را ضروری دانست.
در ادامه، دکتر سیدمحمدعلی غمامی به عنوان مقدمه ضمن بیان اهمیت ارتباطات میان فرهنگی، به موضوع ارتباطات میان فرهنگی به مثابه یک سطح یا رویکرد در دانش ارتباطات پرداخت.
عضو هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) از وجود حداقل سه سنت نظری در ارتباطات میان فرهنگی حکایت کرد که شامل عملگرایی امریکایی، ساختارگرایی فرانسوی، سازه گرایی آلمانی هستند. وی در تشریح این سه سنت، مفهوم محوری هر یک را به ترتیب، تطابق، تعاون و تحاور معرفی نمود. در همین خصوص، دکتر غمامی ضمن انتقاد از تسلط نسبی این سه سنت بیان کرد که متاسفانه رویکرد آکادمیک ما در ایران به ارتباطات میان فرهنگی، بیشتر سنت امریکایی است و لذا توجه به دو سنت نظری دیگر نیز بسیار ضروری است.علاوه بر این، سنت های دیگری مانند امریکای لاتین و افریقا نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
دکتر غمامی در بخش دوم سخنان خود، به بررسی آیه ۱۳ سوره حجرات از منظر ارتباطات میان فرهنگی پرداخت. او در این زمینه اذعان کرد که معنای حقیقی تعارف به مثابه کلیدواژه ارتباطات میان فرهنگی در این آیه را باید در خود قرآن جستجو کنیم. دکتر غمامی این واژه را معادل مفهوم «تعامل بالمعروف» دانست و به عنوان نمونه، از مهم ترین کاربردهای مفهوم معروف در قرآن، در حوزه ارتباطات درون خانوادگی (و عاشروهن بالمعروف) نام برد. نکته مهم این است که سطح این مفهوم را می توان میان فرهنگی محسوب کرد. وی در تشریح آیه بیان کرد که بر خلاف سایر آیات پیشین این سوره که مخاطب را مومنان دانسته، مخاطب در آیه ۱۳ عموم مردم یعنی انسانیت و چیزی فراتر از دین قرار گرفته است. در خوانش ارتباطات میان فرهنگی از این آیه، اولین تفاوت در این آیه، تفاوت جنسیتی است که می توان آن را مهم ترین عامل تفاوت و پیوند فرهنگی دانست. این در حالی است که طبق نظریه تطابق در سنت انگلوساکسون قرار است که مذکر و مونث شبیه به هم شوند، که متاسفانه نمودهای مختلف این سیاست را در جهان معاصر مشاهده می کنیم.
نکته دیگر در این آیه، واژه های شعوب و قبائل است. به باور دکترغمامی، متاسفانه در این دو مورد، بیش از بررسی معنایی، مفسران به تطبیق مصداقی پرداخته اند، این در حالی است که به لحاظ معنایی واژه شعب مساوی با پراکنده و شعبه شعبه شدن و قبائل نیز به هم روی آوردن است. اجتماعات از حیثی که از هم جدا می شوند، شعوب و از حیث استقبال از یکدیگر قبائل می باشند.
مدیرگروه مطالعات فرهنگی و ارتباطات در ادامه اظهار کرد که باید دو قسمت آیه (ثسمت اول: خلق و جعل در راستای تعارف؛ قسمت دوم: تقوی) را با هم در یک سیر ارتباطی در نظر گرفت. نکته آن است که بر اساس تمایز موجود (اعتراف و احترام به تفاوت های جنسیتی و نیز شعوب و قبائل برای رسیدن به تعارف) ، انسان باید با اراده خودش و به صورت آگاهانه نوعی از با هم بودن و صبر اجتماعی را تمرین کند تا آهسته آهسته با ورود به مرحله تقوی به کرامت انسانی دست یابد. گویی تقوی با طی این مسیر حاصل می شود که نتیجه اش کرامت خواهد بود.
سخنران محترم ضمن تشریح واژه های آیه مدنظر، مجددا تاکید نمود که در تک تک واژه های این آیه اعم از «الناس، خلق، ذکر و انثی، جعل، شعوب، قبائل، تعارف» باید دقت کرد. به باور ایشان، تفاوت های جدی میان نظریه تطابق (سنت امریکایی - مبتنی بر نظریه داروین)، تعاون (سنت فرانسوی) و تحاور (سنت آلمانی) با مفهوم قرآنی یعنی تعارف وجود دارد. برای مثال، در بیان تفاوت میان تعاون و تعارف می توان گفت: قرآن هنگام استفاده از تعاون، قید بدان می زند (تعاونوا علی البر و التقوی و لا تعاونوا علی الإثم و العدوان) و لذا مفهوم تعاون این گونه نیست که ذاتا مفهوم خوب و خیری باشد، در حالی که در دایره روابط همنشینی قرآن، واژه تعارف همیشه در موارد خیر و خوب استعمال می شود. لذا واژه تعارف اصولا بهتر است که ترجمه نشود.
در ادامه، دکتر غمامی به پرسش های شرکت کنندگان از جمله تفاوت سه مفهوم ارتباطات میان فرهنگی(Intercultural Communication)، بین فرهنگی (Cross cultural Communication) و فرهنگی (Cultural Communication) و نیز جایگاه و رابطه نظریه تعارف در خوانش دوگان ساختارگرایی-عاملیت پاسخ داد.
این نشست علمی که به همت هسته ارتباطات میان فرهنگی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات به صورت مجازی برگزار شد، با طرح چند ایده پژوهشی مهم مانند «مطالعات انتقادی نظریات ارتباطات میان فرهنگی ( مانند: نظریه های گادیکانست) در راستای عبور از نظریات کنونی و رسیدن به الگوهای بومی و اسلامی»، «تلاش در فهم مفهوم تعارف و ادب ایرانیان ( در راستای احیاء و ارتقاء آن، خاصتا با تلاش هایی که برخی از مفسران انجام داده اند»، و نیز « ارتباطات میان فرهنگی جهان اسلام با کشورهای افریقایی و امریکای لاتین، روسیه و حوزه بالکان، شرق اروپا» توسط سخنران محترم به پایان رسید.
سومین نشست هسته ارتباطات میان فرهنگی برگزار شد.
در ابتدای این نشست، دکتر محمدحسین شعاعی، عضو هیات علمی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) و مدیر هسته، ضمن معرفی اجمالی هسته ارتباطات میان فرهنگی، به تشریح جایگاه ارتباطات میان مذاهب در حوزه ارتباطات میان فرهنگی پرداخت. وی در این زمینه خاطر نشان کرد که دین و مذهب، فارغ از هر گونه تعریف درون یا برون دینی، به دلیل واجدیت گونه ای از باورها، گرایش و رفتارها بی شک پیوند تنگاتنگی با عرصه فرهنگ پیدا می کند. از همین رو، هر گونه تعاملی میان ارتباط گرانی که دین و مذهبی متفاوت با یکدیگر دارند، می تواند زیرمجموعه ارتباطات میان فرهنگی قرار گرفته و از این منظر مورد تحلیل قرار گیرد. دکتر شعاعی در ادامه به ظرفیت بالای نگاه اسلامی به مقوله ارتباطات میان ادیان و مذاهب اشاره کرد و به عنوان مثال از رویکردهای اخلاقی و فقهی به این مقوله نام برد.
در ادامه حجت الاسلام دکتر سیدمهدی مرویان حسینی در ابتدا به ضرورت و اهمیت موضوع اشاره کرد. سرعت و گوناگونی ارتباطات میان افراد در جهان معاصر و نیز کشمکش ها و وضعیت کنونی جهان اسلام به نظر ایشان اقتضاء می کند تا موضوع این جلسه جدی گرفته شود. وی هم چنین با اشاره به نظریه تقریب و مفاهیمی مانند همزیستی مسالمت آمیز، یکی از راه های پیگیری این موارد در عمل را تئوری سازی رویکرد فقهی به ارتباطات میان مذاهب بیان کرد.
در ادامه این نشست، سخنران محترم، دکتر مرویان حسینی ضمن بیان این نکته که تحقیقات نشان می دهد که تراث عظیم فقهی امامیه از آغاز تا به امروز به اصل این موضوع یعنی رویکرد فقهی به ارتباطات میان مذاهب در قالب عنوان خاص در فقه توجه ویژه ای نداشته است، این نکته را به عنوان یکی از چالش های موجود در این موضوع نام برد. وی لذا یکی از راه های بررسی موضوع در این مسیر را کشف حکم از راه ساز و کارهای استنباط و اجتهاد دانست که باید توسط فقهاء انجام و پیگیری شود.
در همین رابطه دکتر مرویان راه دیگری را نیز معرفی نمود که عبارت از استخراج گزاره هایی در ابواب مختلف موجود فقهی است که کمک می کند تا بتوان در خصوص موضوع ارتباطات میان مذاهب از آن ها استفاده کرد. این پژوهشگر علوم دینی در تبیین راه دوم، مثال هایی از بحث مدارا در فقه امامیه را مطرح کرد. وی ضمن تشریح وجوه مختلف این مفهوم، از ظرفیت عنوان مدارا در رویکرد فقه امامیه به ارتباطات میان مذاهب سخن گفت.
استاد محترم در ادامه، از موضوعاتی پژوهشی در راستای تکمیل نقشه رویکرد فقهی به ارتباطات میان مذاهب، مانند «بررسی ریشه های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی احکام مرتبط با موضوع بحث و استنباط فقهی»، «بررسی مجدد مفاهیم فقهی متناظر با موضوع» نام برد.
این نشست که به همت «هسته ارتباطات میان فرهنگی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع)» برگزار شد، در نهایت با پرسش های شرکت کنندگان در خصوص رابطه اخلاق و فقه امامیه در موضوع ارتباطات میان مذاهب، نقش جامعه شناسی فرهنگی فقه در احکام شرعی و پاسخ های حجه الاسلام دکتر مرویان حسینی به پایان رسید.
دومین نشست علمی هسته ارتباطات میان فرهنگی با سخنرانی دکترسهیل اسعد برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات ،دومین نشست از سلسله نشست های هسته ارتباطات میان فرهنگی برگزار شد.
در ابتدای این نشست، دکتر محمدحسین شعاعی، مدیرهسته و عضو هیات علمی گروه ارتباطات و تبلیغ دانشگاه امام صادق(ع) ضمن معرفی اجمالی هسته، به ضرورت توجه آکادمیک به موضوع ظرفیت های عاشورا در تبلیغ بین المللی اسلام در قالب پژوهش ها و پروژه های علمی و کاربردی پرداخت.
در ادامه میهمان نشست، دکترسهیل اسعد، عاشورا را دارای ویژگی هایی دانست که از ظرفیت تام در عرصه تبلیغ بین المللی اسلام برخوردار است. وی بر این باور است که عاشورا اسلام را به عنوان یک مکتب که شامل منظومه ای فکری، ارزشی و رفتاری است، معرفی می نماید. با این ملاحظه، عاشورا و اسلام صرفا در برابر دین مسیحیت و یهود قرار نمی گیرد، بلکه در برابر مکاتب فکری مانند کاپیتالیسم و… قرار می گیرد، چرا که منظومه ای کامل است، و لذا اسلام به عنوان یک جریان و مکتب اجتماعی که امتداد تاریخی دارد، مطرح می شود. در این معنی، عاشورا امکان گفتگو و تعامل تبلیغی با سایر ادیان و مکاتب فلسفی و اخلاقی را داراست.
این مبلغ برجسته بین المللی اسلام در ادامه به ظرفیت های عاشورا در تبلیغ اسلامی اشاره کرد و گفت: در این راستا، باید به مخاطب شناسی پرداخت. عاشورا به مثابه یک مکتب و منظومه کاملی است که برای هر مخاطب می تواند پیغام داشته باشد. وی به عنوان مثال، از عناصر فکری نام برد که در تحلیل عاشورا برای مخاطبان نخبه از ظرفیت بسیار بالایی برخوردار است. این در حالی است که در تبلیغ بین المللی عاشورا اگر مخاطب مان مسیحی باشد، حوزه معنویت، ارزش و اخلاق می تواند مورد نظر واقع شود. لذا آن چنان که پیشتر اشاره شد، به بیانی دیگر، عاشورا برای همه ابعاد مختلف اسلام و نشان دادن آن ها حرف برای گفتن دارد. مثلا در بعد سیاسی و رابطه میان قدرت و حکومت، عاشورا نشان می دهد که حکومت نباید ظالم، فاسد و فاسق باشد. این جنبه از سیاست های اعتراضی در مباحث سیاسی می تواند بیان کننده مسائل مبتلا به و به روز جهان معاصر باشد که خود را در موضوعاتی مانند عدالت نشان می دهد.
این استاد دانشگاه دروس دینی در دانشگاه های مختلف جهانی، در پایان به ظرفیت عاشورا در تبلیغ اسلام در دانشگاه های جهان اشاره و تاکید کرد که تجربه من نشان می دهد که بیشترین قشری که تاکنون در نسبت عاشورا به اسلام گرایش پیدا کردند، نخبگان فکری و دانشگاهی بوده اند و لذا با توسعه مباحث و سیاستگذاری های تبلیغی به وراء هیات های محلی و شهری و نیز داخل کشور، باید از این ظرفیت مهم و موثر حداکثر بهره را برد.
دکتر اسعد در پایان ضمن تاکید بر لزوم نگاه حداکثری به تبلیغ و میادین آن در حوزه عاشورا، به فقدان توجه و برنامه ریزی برای جذب و به بیانی دیگر ضعف در «تبلیغ تبلیغات» اشاره کرد و توجه همزمان به محتوا، قالب و روش در تبلیغ بین المللی عاشورا را ضروری دانست.
پس از اتمام سخنرانی، شرکت کنندگان به طرح و ارائه نظرات و پرسش ها پرداختند. دکتربشیر، استاد تمام فرهنگ و ارتباطات، ضمن تایید و تحسین ایده ها و نکات دکتر اسعد و بیان برخی از تجربیات خویش در مدت فعالیت های تبلیغی خارج از کشور، بر لزوم تحلیل مسائل جهان از منظر عاشورا و تلاش در جریان سازی آن تاکید کرد. هم چنین به نظر ایشان، فهم منطق تبلیغات کنونی بین المللی بر مبنای نوعی از گفتمان سازی، توجه همزمان به گوینده (مبلغ) و شونده (مخاطب) در جریان تبلیغ، طبقه بندی و مرحله بندی در تبلیغ را مدخل های مهمی در سیاستگذاری تبلیغ عاشورایی در عرصه بین المللی دانست.
هم چنین دکتر اسعد توضیحاتی در پاسخ به پرسش تبلیغ عاشورا و کرونا، مبنی بر فرصت ها و ظرفیت های مجازی در تبلیغ بین المللی که امروزه و بر اثر شیوع بیماری همه گیر کرونا به وجود آمده است، ارائه کرد.
لازم به ذکر است که این جلسه به همت هسته ارتباطات میان فرهنگی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) در تاریخ سوم شهریور و به صورت مجازی برگزار شد.
این گزارش در پایگاه خبری شفقنا، به آدرس زیر، نیز اطلاع رسانی شده است.
https://fa.shafaqna.com/news/999781/
هسته ارتباطات میان فرهنگی برگزار کرد: اولین نشست علمی با موضوع گفتگوی بین ادیان و سخنرانی دکترپیتر ادمیراند
در پایان، پرسش هایی در موضوعاتی مانند: دیدگاه اندیشمندان پست مدرن در مورد گفتگوی بین ادیان و امکان آن، گونه های مختلف گفتگوی بین ادیان و نیز نقش گفتگوی بین ادیان در کاهش اثرات و تبعات منفی بحران عالم گیر ویروس کرونا مطرح شد که دکتر ادمیراند ضمن تحسین این پرسش ها، به آن ها پاسخ داد.
لازم به ذکر است که این نشست که به صورت مجازی صورت پذیرفت، به عنوان اولین نشست از سلسله نشست های هسته ارتباطات میان فرهنگی در تاریخ 28 مرداد 1399 و به زبان انگلیسی برگزار شد.