نتیجهمذاکرهچیست؟قاعدتامذاکرهبرایمذاکرهنیستوبهیکمتنمشتملبراهدافنسبیطرفینمنجرمیشود. برایبسیاریازافرادفرقیبیننحوهنگارشنتیجهنمیکند. ولیبرایحقوقیها،یککلمههممعنایکلجملهومتنراعوضمیکند. کلمات،رمزنجاتیکامپراتوری آیزا برلین؛ حقوقدان، سیاستمدار یهودی و استاد دانشگاه آکسفورد که سال‌ها در وزارت امور خارجه انگلستان کار می‌کرده، در زندگینامه خود در خصوص تنظیم متن معاهده‌ای با شوروی می‌نویسد که وی همراه بولن - منشی مخصوص چرچیل - کلمات را بیش از دو هفتهسبک سنگین می‌کردند و بار معنایی هر‌یک را می‌سنجیدند تا مبادا روس‌ها کلمه‌ای را با معنای مبهم و به نفع خود وارد متن نکرده باشند. برای مثال آیزا در بخش مربوط به عبور دادن ارتش از کشور دوم بر سر واژه «عبور دادن» به‌خوبی نشان می‌دهد که این کلمه شامل متوقف کردن ارتش در سرزمین دیگری هم هست و این در حالی بود که کارمندان وزارت خارجه از جمله بولن تا آن وقت به این ظرافت دقت نکرده بود. عبارت دیگری هم که به معنای اولیه «آزادسازی» بود با دقت آیزا برلین نشان داد که قیمومیت انگلستان در همه سرزمین‌ها برچیده می‌شود. هرچند روس‌ها ابتدا زیر بار نمی‌رفتند ولی بعد از آنکه به دقت‌های برلین پی بردند از کلمات صریح‌تری استفاده کردند تا توافق منعقد گردد. برلین می‌گفت این گردش قلم‌ها، امپراتوری بریتانیا را نجات داد. تکراربرجاموبیدقتیها در سال۱۳۹۴ بعد از آنکه بسیاری از حقوق‌دانان به خلأ‌ها و ضعف بنیادین متن‌های پیشین اعتراض کرده بودند، رهبر معظم انقلاب اسلامی در نامه‌ای به آقای روحانی، رییس‌جمهوری و رییس شورای‌عالی امنیت ملی، الزامات ۹گانه‌ای را ابلاغ کردند که بخشی از آن در بند دوم ناظر به بی دقتی در متن است: «بی‌شک حفظ هوشیاری نسبت به نیات خصمانه دولت آمریکا و ایستادگی‌هایی که بر اثر آن در طول مسیر مذاکرات از سوی مسوولان جمهوری اسلامی به کار رفت، توانست در موارد متعددی، از ورود زیان‌های سنگین جلوگیری کند. با این حال، محصول مذاکرات که در قالب برجام شکل گرفته است، دچار نقاط ابهام و ضعف‌های ساختاری و موارد متعددی است که در صورت فقدان مراقبت دقیق و لحظه‌به‌لحظه، می‌تواند به خسارت‌های بزرگی برای حال و آینده کشور منتهی شود.» همچنین در جزء اول بند سوم آمده است: «از آنجا که پذیرش مذاکرات از سوی ایران اساسا با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه اقتصادی و مالی صورت گرفته است و اجرایی شدن آن در برجام به بعد از اقدام‌های ایران موکول گردیده، لازم است تضمین‌های قوی و کافی برای جلوگیری از تخلف طرف‌های مقابل، تدارک شود، که از جمله آن اعلام کتبی رییس‌جمهوری آمریکا و اتحادیه اروپا مبنی بر لغو تحریم‌هاست. دراعلاماتحادیهاروپاورییسجمهوریآمریکا،بایدتصریحشودکهاینتحریمهابهکلیبرداشتهشدهاست. هرگونهاظهاریمبنیبراینکهساختارتحریمهاباقیخواهدماند،بهمنزلهنقضبرجاماست.» دربندنهمنیزتصریحشد: «وجودپیچیدگیهاوابهامهادرمتنبرجامونیزگماننقضعهدوتخلفاتوفریبکاریدرطرفمقابلبهویژهآمریکا،ایجابمیکندکهیکهیاتقویوآگاهوهوشمند،برایرصدپیشرفتکارهاوانجامتعهداتطرفمقابلوتحققآنچهدربالابدانتصریحشدهاست، تشکیلشود. ترکیبووظایفاینهیاتبایددرشورایعالیامنیتملیتعیینوتصویبشود . (https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=۳۱۱۶۸) بااینهمهتصریحبرجامبهعنوانیکمتنضعیفامضاودرمدتکوتاهیازاجرا،پارهشد. جالبآنکهدرمتنفارسیمنتشرشدهوزارتخارجههمهجاازکلمه «لغو» تحریمهااستفادهشدهاستولیمتنانگلیسیازهرکلمهایغیرازلغوواتماماستفادهکردهاست: Suspend ( ۴باردرمتنبرجامآمدهاست)، Ceaseaplication (۷باردرمتنبرجامآمدهاست)، lifting (۲۳مرتبهدرمتنبرجامآمدهاست)، Implementation (۱۲باردرمتنبرجامآمدهاست) و end صفرباردربرجامآمدهاست. نتیجهاینکهمذاکرهبرایماکاملابیفایده - بهقولرییساسبقبانکمرکزی: تقریباهیچ- وباهزینهگزافعملیاتیشدوبرایطرفدیگردرعیننقضآشکار،فرصتهایبسیاریپدیدآورد. اینهمانبلاییاستکهعجله،اعتمادوبیدقتیدرزبانحقوقیبهبارمیآورد. فرصتیکههمهمخاطبانالزاماترهبریبایدپاسخگویآنباشندومجدددرمتنبرنامهاجرا،بهآندقتکنند. لینکاینیادداشتدرروزنامهصبحنو: yun.ir/۷eu۲g۷ دکترسیدمحمدمهدیغمامی،مدیراندیشکدهحقوقبشروشهروندیوعضوهیئتعلمیدانشگاهامامصادق(ع)
نشانی مطلب در وبگاه اندیشکده حقوق بشر: http://isu.ac.ir/find-44.2865.8393.fa.html برگشت به اصل مطلب