« فرآیند توزیع علوم اجتماعی و نقش آن در مرجعیت علمی »
هنگامی که پژوهشگر، یافته ها و نتایج پژوهشی خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهد، چه به صورت شفاهی و چه به صورت مکتوب، فرآیند توزیع علم ، آغاز می‌گردد.
پژوهشگر، با تسهیم یافته های خویش با دیگران، به دنبالِ ترویج، اشاعه و توزیع علم خویش در جامعه است.
انجام فرآیند توزیع، عمدتا بر دوش نشریات و انتشارات علمی است.
مشخصه اصلی نشریات و انتشارات علمی نیز، گذراندن موفقیت آمیز فرآیند داوری توسط همتایان علمی به عنوان شرط پذیرش و چاپ مقالات و کتب است.
مرور همتایان علمی و داوری آثار علمی توسط آن‌ها، بر قوت و اثرگذاریِ اثر علمی می‌افزاید. طرح انتقادات، ایرادات و بیان پیشنهاداتی برای غنای کار، قوت کار را افزایش می‌دهد. شنیدن نظرات و نکات مخاطبین نیز این کمک را می‌کند که نیاز ها و مسائل آن‌ها فهم شده و متن نهایی بتواند به گونه ای نگارش بیابد که آنان را نیز پوشش دهد. از این رو فرآیند داوری، اگر چه حامل و مُوَزِّع علم است ولی به بهبود و تقویت اثر نیز کمک شایانی می‌کند.
این نکته در مرجعیت علمی بسیار حائز اهمیت است که فرآیند داوری به خصوص در جمع همکاران و شنیدن نظرات آن‌ها و حتی گفت و گو با مخاطب خاصِ پژوهش، می‌تواند به اثرگذاری بیشتر آن منجر شود؛ زیر مخاطب، پاسخ نیاز ها و مسائل خویش را به نحو دقیق و عالمانه‌ای می‌یابد.
نباید در مرحله انتشار اثر علمی، اهمال کاری کرد و صرفا به بیان شفاهی اکتفا کرد! چرا که دایره نفوذ و اثر گذاری علمی ، زمانی گسترده تر می‌شود که ایده ها و یافته های علمی بتوانند در اختیار عموم افراد قرار بگیرند.
یکی از عواملی که مانع مرجعیت یک فرد یا دانشگاه می‌شود، این است که صرفا به بیان یافته های علمی در کلاس درس و سخنرانی ها اکتفا کرده و برای تولید یک اثر علمی ، همتی نمی‌شود.
در چنین حالتی، نباید انتظار داشت که اندیشه ها و یافته های فرد یا افراد و نهاد های مختلف، توسط سایر افراد و اعضای جامعه علمی کشور و عرصه بین الملل، مورد مطالعه و بررسی قرار بگیرند؛ بلکه آن فرد یا سازمانی که بتواند آثار خود را به سهولت در اختیار دیگران قرار دهد، به عنوان مرجع علمی ، شناخته خواهد شد.
|