« نظریه پردازی و اهمیت انتزاعی سازی به عنوانِ یکی از ویژگی های مطلوب دانش علمی »
نظریه پردازی، اخص از تولید علم است؛ و هنگامی رخ می دهد که نظریه ها، چارچوب ها و مدل های تاحدی عام و قابل صدق در جوامع مختلف انسانی، تولید شده باشند.
ممکن است یک پژوهشی با مبنا قراردادن یک چارچوب نظری ، به واکاوی یک مساله خاص پرداخته و نتایج تازه ای بدست بیاورد و به همین خاطر، آن پژوهش، حائز نوآوری بوده ولی نه در آن حد که بتواند یک چارچوب، نظریه یا مدل نویی را در علم تاسیس کند.
نظریه، مجموعه ای از مفاهیم و روابط بین آن ها است که برای تبیین پدیده مورد بررسی، پیشنهاد شده است.
نظریه پردازی، از طریق فرایند انتزاعی سازی صورت می گیرد.
انتزاعی بودن، یکی از ویژگی هایی است که نشان می دهد دانش تولید شده، ویژگی های مطلوب دانش علمی را دارد.
در فرهنگ لغات جدیدِ وِبِستر، انتزاعی سازی را به عنوان « شکل گیری یک ایده از طریق انفکاک ذهنی آن از نمونه های خاص» تعریف می کند.
انتزاعی سازی به فرآیند کنار گذاشتن جزئیات منحصر به فرد، به گونه ای که ویژگی های اساسی باقی بمانند، اشاره دارد. نظریه ها از انتزاعیاتی موسوم به «مفاهیم» ساخته می شوند.
در نظریه، موضوع مطالعه و پژوهش که خود یک مفهوم است، بوسیله دیگر مفاهیم، تبیین می شود.
انجام فرایند انتزاعی سازی، سبب می شود تا دانش شکل گرفته(نظریه)، قائم به زمان و مکان و شرایط ویژه ای نباشد؛ به عبارت دیگر،
انتزاع سازی یعنی مفهومی که از زمان یا مکانی خاص مستقل باشد و مربوط به هیچ زمینه زمانی واحد(مقطع زمانی) یا هیچ زمینه فضایی واحد(مکان)، نباشد.
بنابراین جوهره نظریه پردازی، ارائه گزاره یا مجموعه گزاره هایی است که عام بوده و در جوامع متعدد، معنادار تلقی می شود ؛ و به همین خاطر است که مورد توجه علم آموزان سراسر دنیا قرار می گیرد؛ چرا که دانشی قابل تدریس است و معمولا در قالب کتاب و منبع درسی، در می آید تا برای همگان قابل استفاده باشد.
|