تجربه‌ها و ظرفیت‌های روابط اقتصادی
جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین
نشست تخصصی با موضوع تجربه‌ها و ظرفیت‌های روابط اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین به همت دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادقعلیه السلام و با حمایت اداره همکاری‌های بین‌الملل دانشگاه امام صادقعلیه السلام روز سه‌شنبه 21خرداد 1398با حضور دکتر مهدی صفری در محل سالن شهید مطهری(ره)برگزار گردید.
در ابتدا رضا توکلی دبیر علمی اجرایی دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی، ضمن خیر مقدم و سپاسگزاری از حضور دکتر صفری در نشست تخصصی، به معرفی تاریخچه و سازوکار فعالیت‌های این مجموعه پرداخته و با اشاره به سوابق درخشان ایشان، برگزاری این نشست را از اهمیت فوق العاده‌ای در تنظیم سند ملی دیپلماسی اقتصادی بعنوان هدف پنج ساله این دفتر مطابق خواست رهبری معظم انقلاب در توجه به شرق در روابط خارجی جمهوری اسلامی دانست و اظهار امیدواری کرد؛ پر رنگ کردن تجربه‌های پیاده شده در کنار مسیر آکادمیک مرسوم شیوه ی مبارکی در اقدامات موثر سابق دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی بوده است که تأیید و تأکید جدی ریاست محترم دانشگاه امام صادقعلیه السلام به ارتقای سطح اثرگذاری این مجموعه در آینده نزدیک محقق می‌گرداند.
دکتر مهدی صفری تجربه بلند مدت دیپلماتیک خود در مأموریت‌های اتریش، آلمان، چین و روسیه و همچنین اداره کل اروپا و امریکای وزارت امور خارجه و نمایندگی جمهوری اسلامی در مسائل دریای خزر را یادآور شده و توجه متمرکز بر جمهوری خلق چین از سوی دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام را شایسته پاسخگویی به مسائل امروز نظام جمهوری اسلامی خطاب نمودند.
عضو ارشد سابق در تیم مذاکرات هسته‌ای در ابتدا به الگوی ترتیبات توسعه‌ای در چین اشاره نموده و گفت: چینی‌ها بر خلاف اشتباه شوروی در تقدم توسعه سیاسی، ابتدا توسعه نظامی و بعد از آن توسعه اقتصادی را در پیش گرفتند. تقدم اقتصاد بر سیاست، الگوی تقلیدی چین از کره جنوبی و ژاپن است. اساساً چینی‌ها اقتصادی دولتی دارند; حال اینکه باور عمومی شاید خلاف این واقعیت باشد. حتی به راحتی می‌توان دید که سهام عمومی اغلب شرکت‌های بزرگ نیز در اختیار اعضای کنگره در چین است. دو چیز در الگوی توسعه اقتصادی چین مشهود است: یکی نظارت و بازرسی بسیار شدید و دیگری تشویق مدیریتی.
وی در ادامه به موضوع انتقال تکنولوژی در دوره توسعه اقتصادی چین اشاره کرد و بیان داشت: ژاپن،کره جنوبی، آلمان و تا حدی فرانسه مبدأ تکنولوژیک چین بوده‌اند. روش آنها در انتقال تکنولوژی خرید دستاوردها نبوده است بلکه، عمدتا سرمایه‌گذاری چینی‌ها بر نیروی انسانی متخصص تمرکز داشته است.
صفری رقابت‌های ایالات متحده و چین را مسأله‌ای جدی دانست و بعنوان نمونه سخنرانی خانم کلینتون در هاوایی را مورد توجه قرار داد. چنانکه در این سخنرانی آمده است: چینی‌ها بدون اجازه ما در آفریقا و امریکای جنوبی حضور دارند. همین جاست که جالب است که چینی‌ها تراز تجاری عمدتاً منفی با کشورهای درحال توسعه دارند; حال اینکه تراز تجاری‌شان با کشورهای توسعه یافته مثل ایالات متحده و کانادا و ژاپن مثبت است. حضور چین در آفریقا اهمیت ویژه‌ای می‌تواند داشته باشد. صفری در تشریح این راهبرد از سوی چین، گریزی به این موضوع داشت که چین بیشترین حجم واردات نفتی خود را از افریقا و کشورهایی نظیر اوگاندا و سودان تامین می‌کند.کمااینکه بیشترین ذخایر معدنی چین نیز از افریقا استخراج و خرید می‌شود.
از همین جهت است که چینی‌ها حضور نظامی خود را در یک بازتعریف جدید در شعاع بسیار دورتری می‌بینند و حضور در لبه مکزیک وآفریقا را حفاظت از تجارت خود در این مناطق می‌خوانند.
آمریکایی‌ها نیز در برابر چین تدارکات بسیاری را دیده‌اند که از تجزیه کشوری مانند سودان، تا راه‌اندازی دزدان دریایی سومالی و دامن زدن به اختلافات چین و ژاپن در جزایر را شامل می‌گردد.
دوئل چین و ایالات متحده تا آنجا پیش رفته است که وقتی چینی‌ها راه‌های آبی و تنگه‌ها را در تصرف ایالات متحده و هم پیمانانش دیدند اقدام به ابتکار مجدد در راه‌اندازی ابرپروژه جاده ابریشم کردند. این یعنی چینی‌ها بدنبال یک راه جایگزین زمینی در تجارت با مناطق غربی‌شان هستند.
حال اینکه آمریکایی‌ها برای ضربه زدن به تجارت چین پایگاهایشان را در نزدیکی چین بنا کردند و راه‌های تجاری دریای چین را محدود ساختند.
صفری رقابت‌های میان امریکا و چین را در دوران اوباما و ترامپ یکسان خواند و گفت: محدویت‌ها در دوران اوباما بصورت پوشیده و نرم صورت می‌گرفت، حال اینکه روش کاری ترامپ باز و واضح است. امروز می‌بینیم که ایالات متحده دیگر بر سر تایوان با چین بازی نمی‌کند، بلکه زمین بازی به منطقه بسیار استراتژیک سین کیانگ منتقل شده است. سین کیانگ به عبارتی قلب تجاری و نفتی چین است.
داعش مثال دیگریست که شاید یکی از وجوه حمایت ایالات متحده از آن متوجه چین بوده است. داعش مانع واردات 3میلیون بشکه نفت توسط چین بوده است.
این دیپلمات ارشد به واقعیتی امنیتی در روابط اقتصادی اشاره نمود و آن اینکه امروزه تأمین امنیت کشورها بیش از هر چیز دیگری به گره‌خوردگی‌های اقتصادی وابسته است. همین که از ترکمنستان گاز بیاوریم به عراق و ترکیه برق بفرستیم و این دست اقدامات، وابستگی همسایگان را زمینه قدرت دفاعی‌مان می‌کند.
در پایان دکتر مهدی صفری بعنوان جمع‌بندی مباحث مطرح شده در این نشست به آسیب‌شناسی وضعیت روابط خارجی در جمهوری اسلامی پرداخته و اشاره داشت اگر ما به درستی با چین، هند و روسیه کارکنیم، هیچ مشکلی برای تأمین تکنولوژی، انرژی و صنعت نخواهیم داشت. هرچیزی در چین یافت‌شدنی است. ما باید برای احیای جاده ابریشم تلاش کنیم. جاده ابریشم راه برون‌رفت از محاصره را برای چینی‌ها و ایران می‌تواند فراهم کند. مشخصاً ارتباط با غرب در دستور کار ما قرار گرفته است که اشتباه جبران‌ناشدنی را بار می‌آورد. شرقی‌ها متوجه رفتار سینوسی ما شده‌اند و امروز ما را شرکای جدی قلمداد نمی‌کنند. نگاه‌مان به چین بایستی استراتژیک شود.
در پایان مراتب تقدیر از حضور جناب دکتر صفری توسط دکتر نعمتی مدیر کل پژوهش دانشگاه امام صادق علیه السلام انجام و دکتر صفری ضمن تقدیر از انجام ابتکار هفته چین به استمرار همکاری‌ها در پیشبرد اهداف دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادقعلیه السلام تأکید کرد.
|
